Jaargang 10 – 2020

Wat maakt dat mensen voor het kwade kiezen?

Aart Deddens De vraag van Sophie, Jaargang 10 - 2020

De westerse beschaving boekt vooruitgang, maar kan ook terugvallen. Hoe kan dat? Hoe voorkom je dat de massa voor het kwade kiest? Dat is de vraag van filosoof Sophie de Bruijn. Mijn roots liggen in een mijnwerkersgezin in Heerlen. Ons huis lag in een wijk waar ook andere mijnwerkers woonden, de zogenoemde ‘koloníe’, met de klemtoon op de laatste lettergreep. Mijn ouders groeiden allebei op in een groot katholiek gezin, maar braken met deze traditie. […]

‘We moeten na de crisis het kapitalisme hervormen’

Roel Jongeneel Economie & management, Jaargang 10 - 2020

Volgens oud-CDA-politicus en oud-minister Bert de Vries is het huidige neoliberale kapitalisme ontspoord. Na de coronacrisis moeten we de boel echt anders aanpakken om de zwakkeren een betere positie te geven. Ook de broze eenheid binnen de Europese Unie moeten we meer stabiliteit geven door eenmalig te saneren en te investeren in een betere samenwerking tussen Noordelijke en Zuidelijke lidstaten. “Ik heb als minister destijds de euro verkeerd ingeschat” geeft hij toe.   Er zijn […]

Knappe koppen

Jan Hoogland Jaargang 10 - 2020, Uit het hart

De coronacrisis confronteert ons in onze moderne samenleving met een vreemde paradox. We worden buiten onze macht geconfronteerd met een pandemie, een natuurverschijnsel waar we niet veel aan kunnen doen, maar we verwijten onszelf dat we de boel niet onder controle hebben.   Op zichzelf is het een heel natuurlijke reactie om als er een bedreiging op je afkomt te proberen er controle over te krijgen. Wat de coronacrisis volgens mij vooral zo paradoxaal maakt, […]

‘De’ wetenschap en de ontkenning van het zelf bij Harari

Roelf Haan Jaargang 10 - 2020, Natuur & techniek

Roelf Haan gebruikte de zomervakantie onder meer om in contact te komen met een nieuwe generatie denkers. Daartoe las hij het populaire en veelgeprezen werk van Harari, Homo Deus. Zelden las Haan zo’n reductionistisch boek, dat zichzelf ook nog schaamteloos tegenspreekt. Haan brengt de filosofie van Herman Dooyeweerd ertegen in stelling, want die filosofie blijkt nog altijd nuttig en verhelderend.   In 2015 publiceerde de Jeruzalemse auteur Yuval Noah Harari, als tweede deel van wat inmiddels […]

Over wonderdokters

Ikenius Antuma Jaargang 10 - 2020, Terzijde

Vaak vraag ik me af waarom er meer genezingswonderen plaatsvinden in een land als India dan in een land als Nederland. De wonderen zijn de westerse wereld nog niet uit, maar toch wel bijna. De zieken in onze maatschappij hebben geen geneesHeer nodig, omdat de dames en heren medici Hem overbodig hebben gemaakt. Nadat filosofen van de Verlichting Godsverduistering brachten, lieten wetenschap en technologie God nog verder verdwijnen. Zodoende zullen zieken hier nog zelden Gods […]

Democratie van de materie en democratie van de ziel

Hans Ester Jaargang 10 - 2020, Kunst & Literatuur

Kinderen anno 2020 die geen echte, onbaatzuchtige liefde van hun ouders krijgen, ontwikkelen zich tot meelopers, tot uiterlijke democraten. Hun ontbreekt het oordeelsvermogen en het vermogen zich te verplaatsen in de ander die een andere mening heeft. Dat leert Hans Ester van de Duitse psychiater Maaz, die er een voor hem indringend boek over schreef.   In 1974 verscheen de roman Paulientje was alleen thuis van de Duitse schrijfster Gabriele Wohmann. De hoofdfiguur Paulientje verwijst […]

Theoloog des Vaderlands Samuel Lee – ‘Vrijheid doe je samen’

Peter Siebe Boekbesprekingen, Jaargang 10 - 2020, Theologie

We staan dit jaar stil bij 75 jaar vrijheid. Theoloog des Vaderlands Samuel Lee – gevlucht uit het Midden-Oosten – woont al bijna veertig jaar in Nederland. Hij heeft de vrijheid hoog, ook al wordt onze bewegingsvrijheid ingeperkt door het coronavirus. Hoe vrij is Nederland als de vrijheid van meningsuiting wordt gebruikt om mensen met een andere cultuur belachelijk te maken? En zegt de Bijbel iets over vrijheid waar we anno 2020 wat aan hebben? […]

Sophia maakt muziek!

Willem J. Ouweneel Jaargang 10 - 2020, Terzijde

Naast huwelijks-, familie- en gemeenteleven wordt mijn bestaan beheerst door drie grote liefhebberijen: theologie, genealogie en klassieke muziek. Als theoloog interesseer ik mij onder anderen voor de twee heilige Sophia’s, als genealoog voor de Sophia’s in mijn familie, en als muziekliefhebber voor Sophia’s onder de musici. Wat componisten betreft ben je dan gauw klaar. Ik heb het al eens over Sofia Goebaidoelina gehad, en dit keer heb ik het over Sophia Dussek. Vóór het midden […]

Een christelijke visie op armoedebestrijding

Henk Massink Boekbesprekingen, Jaargang 10 - 2020

Christelijke armoedebestrijding is er altijd geweest. Het liefhebben van de naaste is immers direct verbonden met het liefhebben van God. Over de concrete vormgeving van dit gebod zijn allerlei vragen te stellen. Ter gelegenheid van het afscheid van Henk Jochemsen als bijzonder hoogleraar Christelijke Filosofie verscheen in 2018 een bundel met artikelen over een christelijke visie op ontwikkelingssamenwerking. Jochemsen maakte er als redacteur een geheel van, vanuit zijn verantwoordelijkheid als directeur van Prisma, een koepel […]

Voor vertrouwen is kwetsbaarheid onmisbaar

Adam van Bergeijk Filosofie, Jaargang 10 - 2020

Om iemand te vertrouwen zijn goede bedoelingen van die ander niet genoeg. Ook competenties van de ander bieden nog geen soelaas. Vertrouwen begint bij jezelf. Adam van Bergeijk stelt dat vertrouwen begint met een houding van kwetsbaarheid. Hij noemt die houding een ethische beslissing.   “Vertrouw mij maar”, zegt de nieuwe tandarts. Maar, het enige wat ik vertrouw is het bordje ‘tandarts’ bij de entree, het witte uniform en de imponerende apparatuur van de tandarts. […]