Vanouds wordt beweerd dat een mens redelijk is, een animal rationale. Als wij denken en handelen doen wij dat met reden en niet (alleen) door oorzaken. Redelijk zijn is geen feit maar een norm: wij moeten redelijk zijn, wij kunnen redelijk zijn maar wij zijn het soms niet. Als wij niet redelijk zijn, hebben wij voor onszelf misschien wel redenen maar zijn het geen goede redenen, geen redenen waarmee we anderen overtuigen. In onderscheid daarvan […]
Vaak vraag ik me af waarom er meer genezingswonderen plaatsvinden in een land als India dan in een land als Nederland. De wonderen zijn de westerse wereld nog niet uit, maar toch wel bijna. De zieken in onze maatschappij hebben geen geneesHeer nodig, omdat de dames en heren medici Hem overbodig hebben gemaakt. Nadat filosofen van de Verlichting Godsverduistering brachten, lieten wetenschap en technologie God nog verder verdwijnen. Zodoende zullen zieken hier nog zelden Gods […]
Naast huwelijks-, familie- en gemeenteleven wordt mijn bestaan beheerst door drie grote liefhebberijen: theologie, genealogie en klassieke muziek. Als theoloog interesseer ik mij onder anderen voor de twee heilige Sophia’s, als genealoog voor de Sophia’s in mijn familie, en als muziekliefhebber voor Sophia’s onder de musici. Wat componisten betreft ben je dan gauw klaar. Ik heb het al eens over Sofia Goebaidoelina gehad, en dit keer heb ik het over Sophia Dussek. Vóór het midden […]
”Ik zal de waarheid blijven zoeken,” zei ik enkele Soȹies (inclusief een waarheidsspecial) geleden. In de lijn daarvan ga ik het nu over niet-falsifieerbare stellingen hebben, die de waarheid weliswaar niet per se ontkennen, maar ook niet echt lijken te ontdekken. Dat een stelling niet-falsifieerbaar is, kan de conclusie zijn na overtuigende pogingen om een stelling te falsifiëren. Heel graag wil ik ter illustratie een mop vertellen. Een man vertelt aan iedereen dat hij dood […]
Kun je iets doen doordat een ander het wil? Dat kan alleen als je gedwongen wordt. Maar als je gedwongen wordt, wil je het niet. Een als je het niet wilt, doe je het niet, de ander doet het. Het ligt anders wanneer je zelf niets wilt en in beweging komt als een ander wil dat jij iets doet. Dat is de positie van de slaaf die niets te willen heeft. Je kunt iets willen […]
Het is een rare tik van me dat ik, als ik geconfronteerd word met een voor- en/of achternaam, altijd meteen probeer te bedenken wat de naam betekent. Ik zal geen Sophia tegenkomen zonder haar te vragen of ze weet wat haar naam betekent. Hetzelfde heb ik als ik een roman lees of een verfilming van die roman zie. Neem nou bijvoorbeeld The Longest Ride (‘De langste rit’; niet ‘De langste tocht’, zoals Wikipedia zegt; het […]
Wie ademt, haalt zuurstof binnen. Als er geen zuurstof is of als we niet kunnen ademen, sterven we. Zuurstof is niet van mensen afhankelijk, wij maken geen zuurstof. Maar omdat wij van zuurstof afhankelijk zijn, is de waarde of betekenis van zuurstof mede van ons afhankelijk. Zuurstof betekent voor ons ‘leven’, dit in tegenstelling tot gifgas. Die waarde zou zuurstof niet hebben als er geen mensen of, meer algemeen, als er geen levende wezens zouden […]
Een paar maanden geleden heb ik me gemeld bij de voedselbank, gelukkig niet noodgedwongen, maar als vrijwilliger. Een deel van de tijd sta ik daar bij de lopende band om levensmiddelen in plastic tassen te stoppen, en meteen gaat de tijd net zo traag als toen ik als jongerling in de vakantie geld verdiende met lopendebandwerk. Dat levert mij een onverwachte en ongelukkige herinnering op aan geestdodend werk dat een slopende band met de tijd […]
Waar ze vandaan kwam is niet duidelijk. Was Sofie Baffo van huis uit een Albanese of een Venetiaanse? Hoe dan ook, ze werd door piraten ontvoerd toen ze een jaar of dertien was (1563), als slavinnetje verkocht en aangeboden aan Murad, die de oudste zoon van sultan Selim II was en hem zou opvolgen als sultan Murad III. Haar naam Sofia (‘wijs’) werd verbasterd tot Safiye, wat in het Turks ‘zuiver, rein’ betekent. Al heel […]
“Heb je geen zin, dan maak je maar zin.” Deze oude opvoedkundige uitspraak bevat een diepe waarheid. Heel anders dan de uitspraak: “Je doet het omdat ik het zeg.” De twee uitspraken lijken wel op elkaar, ze zijn beide autoritair en vooronderstellen een gezagsverhouding. Er wordt gehoorzaamheid verlangd en een goede reden wordt niet gegeven. Toch is er een wezenlijk verschil dat, indien opgemerkt, tot filosofische gedachten leidt. Hoewel het niet bedoeld is, wordt in […]
