Een paar maanden geleden heb ik me gemeld bij de voedselbank, gelukkig niet noodgedwongen, maar als vrijwilliger. Een deel van de tijd sta ik daar bij de lopende band om levensmiddelen in plastic tassen te stoppen, en meteen gaat de tijd net zo traag als toen ik als jongerling in de vakantie geld verdiende met lopendebandwerk. Dat levert mij een onverwachte en ongelukkige herinnering op aan geestdodend werk dat een slopende band met de tijd […]
Waar ze vandaan kwam is niet duidelijk. Was Sofie Baffo van huis uit een Albanese of een Venetiaanse? Hoe dan ook, ze werd door piraten ontvoerd toen ze een jaar of dertien was (1563), als slavinnetje verkocht en aangeboden aan Murad, die de oudste zoon van sultan Selim II was en hem zou opvolgen als sultan Murad III. Haar naam Sofia (‘wijs’) werd verbasterd tot Safiye, wat in het Turks ‘zuiver, rein’ betekent. Al heel […]
“Heb je geen zin, dan maak je maar zin.” Deze oude opvoedkundige uitspraak bevat een diepe waarheid. Heel anders dan de uitspraak: “Je doet het omdat ik het zeg.” De twee uitspraken lijken wel op elkaar, ze zijn beide autoritair en vooronderstellen een gezagsverhouding. Er wordt gehoorzaamheid verlangd en een goede reden wordt niet gegeven. Toch is er een wezenlijk verschil dat, indien opgemerkt, tot filosofische gedachten leidt. Hoewel het niet bedoeld is, wordt in […]
Mijn gedachten cirkelen vaak rond Niets en graag deel ik daarvan nog iets. Het gaat me dit keer om het verschijnsel (of mijn unheimische gevoel) dat onze leefwereld het steeds vaker zonder centrum moet stellen. Hét voorbeeld is voor mij het verplaatsen van winkels uit het centrum naar de rand van de stad. In steeds meer steden en dorpen merk je dat het centrum iets mist. Natuurlijk staat in veel plaatsen de kerktoren nog overeind, […]
In 1985 verscheen een schitterende film van Steven Spielberg, The Color Purple (‘De kleur paars’) genaamd, waarin twee Afro-Amerikaanse actrices voorkomen die sindsdien wereldberoemd zijn geworden: Whoopi Goldberg en Oprah Winfrey. De film is gebaseerd op een brievenroman van Alice Walker uit 1982, een boek waarvoor zij de bekende Amerikaanse Pulitzer-prijs kreeg. Drie vrouwen, drie kanjers: Goldberg als activiste, Winfrey als presentatrice, Walker als feministe. Vooral Oprah (eigenlijk Orpah, genoemd naar de vrouw uit het […]
In Amsterdam-Noord heeft het Leger des Heils een biologische groentetuin. Er werken mensen die het helemaal gehad hebben met de maatschappij en geen aansluiting meer zoeken. Ze zijn gekwetst, boos en leven zonder perspectief. Ze missen zelfstandigheid, verbondenheid en het vertrouwen dat ze iets kunnen. Het zijn mensen die zelden voorkomen in boeken van filosofen. Een filosoof denkt over de mens als een wezen dat lijkt op wie hij zelf is. De gekwetste mensen in […]
“Waar denk je nu aan?” Voor menig man schijnt dat de ergste vraag te zijn die zijn vrouw kan stellen. Maar ook voor andere mensen is het best een lastige vraag. De weg om uit te drukken wat er in je hoofd omgaat is bezaaid met valkuilen en struikelblokken, zeker als het om schriftelijke uitdrukkingen gaat. Elke methode om de weg te effenen zou dus toegejuicht moeten worden. Een spellingshervorming is zo’n vereffeningsmethode, die echter […]
Een van mijn lievelingsboeken is Oud-Achterhoeksch boerenleven (1927) van schoolhoofd, kerkvoogd, volkskundige en streekhistoricus Hendrik Willem Heuvel (1864-1926) uit Laren (Gld.). Ik ben er apetrots op dat een geheel geannoteerde versie van dit boek, waarbij ik als hoofdredacteur mocht optreden, in april verschijnt onder de titel Oolde, mijn Oolde. Volgens mij is dit het mooiste boek dat ooit over het Nederlandse boerenleven geschreven is. In dit boek schrijft Heuvel over ‘de oude freule van Verwolde’, […]
Wij waarderen de natuur. Maar de natuur moet wel aardig blijven. Met de komst van wolven worden we toch wat onrustig. Zolang het gaat over ringslangen, buizerds, gestreepte padden en dassen zien we het samenleven wel zitten, gunnen we de dieren ook hun plaats. Ze zijn van onze maat. Maar van gevaarlijke natuur houden we niet en het moet niet te vol worden. Als de aantallen zwijnen, herten en runderen te groot worden, grijpen we […]
Al tijden fascineert mij een concept dat soms te banaal klinkt om waar te zijn en soms te diep om kernachtig geformuleerd te kunnen worden. Het heeft de overtuigingskracht die kleeft aan TED’s succesformules en is het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Het legitimeert de leugen als middel terwijl het klinkt als de zuivere waarheid. Het jongleert met filosofische problemen als de verbinding tussen geest en lichaam, schijn en wezen, theorie en praktijk, gevoelens en gedachten. […]
