Al tijden fascineert mij een concept dat soms te banaal klinkt om waar te zijn en soms te diep om kernachtig geformuleerd te kunnen worden. Het heeft de overtuigingskracht die kleeft aan TED’s succesformules en is het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Het legitimeert de leugen als middel terwijl het klinkt als de zuivere waarheid. Het jongleert met filosofische problemen als de verbinding tussen geest en lichaam, schijn en wezen, theorie en praktijk, gevoelens en gedachten. […]
Wist je dat je in Zuid-Holland ook kunt wadlopen?! Misschien op nog wel meer plaatsen, maar in elk geval rond de Sophiapolder. Dat is een onbewoond eiland van zo’n 77 hectare, dat midden in de rivier de Noord ligt, zo’n beetje tussen Hendrik-Ido-Ambacht en Papendrecht. Vogel- en stilteliefhebbers kunnen er met een voetveertje komen. De Noord is een getijderivier, dus de zandplaten en kreken van de Sophiapolder veranderen voortdurend. Samen met de boswachter kun je […]
Autonomie (jezelf tot wet zijn) en heteronomie (een ander stelt je de wet) worden vaak gezien als een tegenstelling. Of je doet wat je zelf denkt en wilt, of je doet wat een ander zegt. De Franse filosoof Gabriel Marcel (1889-1973) meent dat we die tegenstelling moeten overstijgen. De twee begrippen horen volgens hem thuis op het terrein van het beheren: autonomie is beheer door mijzelf en heteronomie is beheer door een ander. Maar als […]
Van nature ben ik een rechtlijnig denker: ik heb liever een lineaire dan een circulaire geschiedenisvisie, liever een propositionele dan een metaforische verheldering, liever causale dan correlatieve verbanden. Maar het is een voorkeur, geen absoluut gegeven, wat al blijkt uit het feit dat ik mezelf typeer als ‘rechtlijnig’. En juist die rechtlijnigheid maakt me gevoelig voor uitzonderingen op de regel. Het oorzaak-gevolgdenken, waar godsbewijzen, de westerse wetenschap, het biljartspel en nog veel meer op zijn […]
In Lotharingen ligt het plaatsje Apremont-la-Forêt, waar de adellijke familie ‘van A(s)premont’ vandaan komt. Kort vóór 1163 werd Sophie van Aspremont (ook genaamd ‘van Yvoi’) geboren als dochter van Go(s)bert IV van Aspremont (ca. 1127-ca. 1163) en Adelaide van Dun (ca. 1130). Ergens in die eeuw moet het kasteel van A(s)premont herbouwd zijn op een eenzame berg niet ver van Commercy. Verder bracht de familie nog voort de zalige Gobert van Aspremont (ca. 1187-1263), een […]
Wat is waarheid? Dat is een zware, trage vraag, die ik natuurlijk beter niet kan stellen in een column. Ook in de liefde die blind is, in de oorlog waar waarheid het eerste slachtoffer is, en in de filosofie waarvan niet alleen de postmodernistische varianten relativisme promoten heeft waarheid het zwaar. Maar zelfs in onze tijd van babbelbubbels en alternatieve feiten laat de waarheidsvraag zich niet helemaal onderdrukken. Het verschijnsel ‘nepnieuws’ bijvoorbeeld roept de vraag […]
Wie aan de kant staat, terzijde dus, ziet wel wat maar doet niet mee. Hij ziet bijvoorbeeld een voetballer scoren zonder te weten hoe je dat doet en hoe het voelt. Dat kijken vanaf de zijkant levert wel een verhaal op – “ik was erbij toen…, en ik zag hoe…” – maar het is niet het verhaal van een voetballer. Sterker nog, de voetballer heeft vaak niet zo veel te vertellen. Een denker is een mens aan […]
Sterven is niet alleen iets wat je overkomt, het is ook iets wat je doet. Of, liever gezegd, iets waar je je op een bepaalde manier op kunt voorbereiden. Daarom pleit ik, in lijn met Carlo Leget, voor eerherstel van stervenskunst, de ars moriendi, als belangrijk onderdeel van de levenskunst. Vandaag de dag tuigen we, ook in de kerk, onze geboortecultuur steeds verder op, met zwangerschapsgym, vadercursussen, babyshowers, gender reveal parties, kraamfeesten, doopfeesten en wat […]
De eerste Russische vrouwelijke wiskundige van enig formaat was Sophie Kowalevski, geboren Korvin-Krukovskaja (1850-1891), tevens de eerste vrouwelijke gewoon hoogleraar in Noord-Europa en een van de eerste vrouwelijke redacteurs van een wetenschappelijk tijdschrift. Sophie werd geboren in Moskou. Haar vader was luitenant-generaal in het Russische leger. Sophies vroege leermeester in de wiskunde was Aleksandr N. Strannoliubskii, bekend voorvechter voor hogere opleiding voor vrouwen. Helaas was het in die tijd voor vrouwen nog niet mogelijk om […]
Eind 2017 ontsnapte vleeskoe Hermien aan haar bewakers die haar naar een slachthuis wilden brengen. Ze wist de bossen rond Deventer te bereiken waar ze twee maanden rondzwierf. Velen trokken zich haar lot aan – van uitstel zou geen afstel komen – en doneerden zo veel geld dat Hermien naar een rusthuis voor koeien gebracht kon worden. Waarom wilden zoveel mensen betalen voor het leven van Hermien terwijl dagelijks een groot aantal koeien geslacht wordt? Vonden ze […]
