Jaargang 10 – 2020

Geen afbeelding

Over de zin van redelijke wereldbeelden

Emanuel Rutten Filosofie, Jaargang 10 - 2020

We kunnen niet zonder wereldbeeld. Ons wereldbeeld bepaalt wat we zinvol, rechtvaardig en goed vinden. Om levensbeschouwingen met elkaar te vergelijken is een bepaald model van rationaliteit nodig. Emanuel Rutten legt in dit artikel uit wat dat model niet kan zijn. In het volgende nummer legt hij uit wat het wél is.   Wat is de zin van het leven? Deze fundamentele, allesomvattende en levensbepalende vraag wordt tegenwoordig in academisch onderzoek en onderwijs niet of […]

Geen afbeelding

Jacques Ellul als theoloog

Roelf Haan Boekbesprekingen, Jaargang 10 - 2020, Theologie

Dit jaar verscheen voor de derde keer een Nederlandse vertaling van een boek van Jacques Ellul, namelijk De grote stad. Een bijbels perspectief. Wie was Ellul als theoloog?   Jacques Ellul werd geboren in 1912 in Bordeaux en overleed in 1994 in zijn woonplaats, het nabijgelegen dorpje Pessac. Officieel was hij hoogleraar in de rechtswetenschap. Maar hij ontwikkelde zich ook tot historicus,[1] socioloog en theoloog. Ellul heeft bewust afgezien van een zuiver academische carrière; bij […]

Tijd voor tijd

Ikenius Jaargang 10 - 2020, Terzijde

Een paar maanden geleden heb ik me gemeld bij de voedselbank, gelukkig niet noodgedwongen, maar als vrijwilliger. Een deel van de tijd sta ik daar bij de lopende band om levensmiddelen in plastic tassen te stoppen, en meteen gaat de tijd net zo traag als toen ik als jongerling in de vakantie geld verdiende met lopendebandwerk. Dat levert mij een onverwachte en ongelukkige herinnering op aan geestdodend werk dat een slopende band met de tijd […]

Geen afbeelding

Herman Daly – filosoof van de duurzame economie

Roel Jongeneel Economie & management, Jaargang 10 - 2020

Het bruto nationaal product is een zeer beperkte methode om te meten wat het inkomen van een land is. Herman Daly ontwikkelde een methode die ook het verbruik van grondstoffen en de belasting van het milieu verdisconteert, waardoor een veel reëler beeld ontstaat. De grootste uitdaging van deze tijd is waarschijnlijk om op een duurzame wijze te leven en op een goede wijze met de aarde om te gaan. Er zijn op dat punt enorme […]

Geen afbeelding

Sultane Sofie

Willem J. Ouweneel Jaargang 10 - 2020, Terzijde

Waar ze vandaan kwam is niet duidelijk. Was Sofie Baffo van huis uit een Albanese of een Venetiaanse? Hoe dan ook, ze werd door piraten ontvoerd toen ze een jaar of dertien was (1563), als slavinnetje verkocht en aangeboden aan Murad, die de oudste zoon van sultan Selim II was en hem zou opvolgen als sultan Murad III. Haar naam Sofia (‘wijs’) werd verbasterd tot Safiye, wat in het Turks ‘zuiver, rein’ betekent. Al heel […]

Zin maken

Peter Blokhuis Jaargang 10 - 2020, Terzijde

“Heb je geen zin, dan maak je maar zin.” Deze oude opvoedkundige uitspraak bevat een diepe waarheid.  Heel anders dan de uitspraak: “Je doet het omdat ik het zeg.” De twee uitspraken lijken wel op elkaar, ze zijn beide autoritair en vooronderstellen een gezagsverhouding. Er wordt gehoorzaamheid verlangd en een goede reden wordt niet gegeven. Toch is er een wezenlijk verschil dat, indien opgemerkt, tot filosofische gedachten leidt. Hoewel het niet bedoeld is, wordt in […]

Geen afbeelding

Centrum Centraal

Ikenius Antuma Jaargang 10 - 2020, Terzijde

Mijn gedachten cirkelen vaak rond Niets en graag deel ik daarvan nog iets. Het gaat me dit keer om het verschijnsel (of mijn unheimische gevoel) dat onze leefwereld het steeds vaker zonder centrum moet stellen. Hét voorbeeld is voor mij het verplaatsen van winkels uit het centrum naar de rand van de stad. In steeds meer steden en dorpen merk je dat het centrum iets mist. Natuurlijk staat in veel plaatsen de kerktoren nog overeind, […]

Geen afbeelding

Waarheid – enige persoonlijke bespiegelingen

Henk Jochemsen Jaargang 08 - 2018, Jaargang 10 - 2020, Theologie

Een doelrationele, cognitieve denkstijl in de wetenschap leidt tot een instrumenteel gebruik van de natuur. Theologie en filosofie moeten daarom aan de bel blijven trekken: de mens is geen heerser over maar herder binnen de natuur.   Deze persoonlijke beschouwingen begin ik met de weergave van de resultaten van onderzoek naar de relatie tussen de wijze waarop mensen bij voorkeur een probleem oplossen en hun zelf-gerapporteerde mate van het geloof in God.[1] Hieruit bleek dat […]

Geen afbeelding

De waarheid is innerlijk

Renée van Riessen Filosofie, Jaargang 10 - 2020

Nu we toch met z’n allen zitten opgesloten, is het een goed moment om naar de waarheid te zoeken, daar waar ze te vinden is: van binnen. Renée van Riessen is de reisleider.   Sinds 13 maart en de eerste landelijke maatregelen in verband met het coronavirus is alles ineens anders geworden. We zijn gedwongen afstand te houden tot elkaar en kijken anderen (medemensen) aan alsof ze ons de ziekte en de dood kunnen aandoen. […]

Geen afbeelding

Waarheid in de journalistiek

Peter Blokhuis Cultuur & maatschappij, Jaargang 10 - 2020

In tijden van fake news staat het vertrouwen in journalistieke waarheidsvinding onder druk. ‘Hun van de media liegen er maar wat op los.’ Volgens Peter Blokhuis is het niet zo dat journalisten naar de volledige waarheid moeten streven, maar naar het ware verhaal dat relevant is voor de samenleving. In januari 2020 stuurde uitgeverij De Blauwe Tijger een brief aan hun klanten waarin zware kritiek op de media wordt geuit. “Nederlanders worden nu nog in […]