Economie & management

Het ‘economisch subject’ en de consistentie van het economisch denken

Roelf Haan Economie & management, Jaargang 9 - 2019

De ‘modale’ aspecten, zoals het economisch aspect, veronderstellen elkaar; het is niet mogelijk één ervan te verabsoluteren. Wanneer dat wel gebeurt, ontstaat tegenspraak in het denken. Bijvoorbeeld wanneer het concept van het economisch subject gelijk wordt gesteld met ‘hoe het systeem werkt’. Dan verdwijnt de menselijke wil uit het zicht. Het maakt de economische doelen richtingloos. Wat blijft is het conflicterende individueel-subjectieve eigenbelang op de zeer korte termijn. Wij moeten van een deterministisch idee van […]

De economische theorie en het ‘ik’ als subject

Roelf Haan Economie & management, Jaargang 9 - 2019

De economisch handelende persoon heet in de economische theorie het ‘economisch subject’. Dit subject dankt zijn bestaan aan de tweeledige veronderstelling dat de samenleving bijeen wordt gehouden door de markt, en dat de markt per definitie de plaats is waar individuen streven naar wat zij zien als hun individuele belang. Deze gereduceerde visie op de mens is in de plaats gekomen van het denken van de renaissance en de reformatie. Met behulp van het werk […]

Is de donut-economie de oplossing voor de 21e eeuw?

Roel Jongeneel Economie & management, Jaargang 8 - 2018

Een lineaire economie die uitgaat van oneindige groei loopt vast in haar eigen succes. De aarde is niet onuitputtelijk. De Engelse econome Kate Raworth pleit daarom voor een ‘donut-economie’.  Volgens haar is met name in de voedselsector nieuw leiderschap nodig. Ze wordt op haar wenken bediend door onze Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Schouten, die onlangs haar visie lanceerde en daarin als richting aangaf dat de landbouw meer een kringloop-economie moet gaan worden.   […]

Illustratie, Filosoferen over landbouw - Het gelijk en ongelijk van Wendel Berry

Filosoferen over landbouw – Het gelijk en ongelijk van Wendel Berry

Roel Jongeneel Economie & management, Jaargang 8 - 2018

Wendel Berry is een prominente vertegenwoordiger van de Amerikaanse beweging van Agrarianists. Voor Roel Jongeneel is zijn landbouwfilosofie prikkelend, maar uiteindelijk toch te romantisch. Hoe moet het dan wel met onze landbouw? Wat is goed rentmeesterschap? Roel Jongeneel stelt vijf normen voor. De verhouding mens/natuur en het vinden van de goede balans daartussen is en blijft een intrigerende kwestie. Ook de christelijke gemeenschap is daar allesbehalve klaar mee. Hoe moet of mag je met de […]

Illustratie, Wat is een rechtvaardige prijs? - Over filosofie, ethiek en marktwerking

Wat is een rechtvaardige prijs? – Over filosofie, ethiek en marktwerking

Roel Jongeneel Economie & management, Jaargang 8 - 2018

De vraag naar een rechtvaardige prijs wordt vaak gesteld, behalve in de economie zelf. Hoe komt dat? Roel Jongeneel laat zijn licht schijnen. De vraag wat een rechtvaardige prijs is, is al oud. Aristoteles hield zich er 350 jaar voor het begin van onze jaartelling al mee bezig, net als later de middeleeuwse kerkvader Thomas van Aquino en de Geneefse reformator Johannes Calvijn. Sindsdien is de vraag nooit weggeweest. Als vakbonden staken, dan gaat dit […]

Illustratie, Vrijheid in verschil - Een pleidooi tegen technocratie

Vrijheid in verschil – Een pleidooi tegen technocratie

Lambert Pasterkamp Economie & management, Jaargang 8 - 2018

Bestaat er voor elk probleem een redelijke oplossing? Lossen onze meningsverschillen op als we elkaar beter gaan begrijpen? Kunnen we met meer informatie betere keuzen maken? In tijden van een bijna heilig vertrouwen in techniek, bestaat de neiging om ook politiek op technische wijze te begrijpen. Als politiek techniek wordt, wordt ze technocratie. Waar in de techniek de functie centraal staat – werkt het? – daar wordt door technocratisch denken politiek zélf tot iets functioneels. […]

Illustratie, Paradigmaverschuiving in moraliteit van de managementpraktijk

Paradigmaverschuiving in moraliteit van de managementpraktijk

Tom van den Belt Economie & management, Jaargang 7 - 2017

Leidinggeven kan niet zonder levensbeschouwing. Tom van den Belt verkent de mogelijkheden om een concept van christelijk leiderschap te ontwikkelen. Ontwikkelingen in de maatschappij lijken te wijzen op een toenemende vraag naar ethisch leiderschap, normatief-reflectief gedrag en een normatief-reflectieve houding van managers. Diverse publicaties van brancheorganisaties en commissies maar ook ontwikkelingen binnen internationale bedrijven wijzen op de belangrijke voorbeeldfunctie van (top)leidinggevenden. Wetenschappelijk onderzoek wereldwijd naar diverse vormen van ethisch leiderschap neemt in een hoog tempo […]

Dani Rodrik

Economische wetenschap als modellenbibliotheek – De wetenschapstheorie van Dani Rodrik

Roel Jongeneel Economie & management, Jaargang 7 - 2017

Er is in de wereld heel wat gaande. De economieën krabbelen langzaam op uit een financiële crisis, die maar liefst tien jaar duurde. Intussen is met Poetin en Trump de politieke instabiliteit toegenomen. Terwijl Trumps verkiezing voor de meeste Europeanen een volslagen verrassing was, zal Harvard-econoom Dani Rodrik niet van zijn stoel zijn gevallen. Hij had de spanningen die in de VS tot de verkiezing van Trump leidden eigenlijk al jaren voorzien (zie het kader […]

Illustratie, Is goede veehouderij duurzame veehouderij?

Is goede veehouderij duurzame veehouderij?

Corné Rademaker Economie & management, Jaargang 7 - 2017

Duurzaamheid is een lastig begrip, omdat er van alles en nog wat onder deze noemer gebracht kan worden. Als je kijkt naar CO2-uitstoot is de plofkip bijvoorbeeld de meest ‘milieuvriendelijke kip’. Dat is verwarrend en lijkt tegenstrijdig. Daarom toetst Corné Rademaker drie verschillende benaderingen van duurzaamheid. De winter van 2016/2017 kende meerdere uitbraken van vogelgriep – de variant H5N8. Het begon allemaal eind november 2016 op een eendenbedrijf in Biddinghuizen dat ook vestigingen in Hierden […]

Illustratie, De Governance Code gekraakt

De Governance Code gekraakt – Een kritische beschouwing over de cultuurparagraaf

Tom van den Belt Economie & management, Jaargang 7 - 2017

Op 1 januari 2017 werd de nieuwe Nederlandse Corporate Governance Code van kracht. Veel elementen van bestuur en toezicht van de onderneming lijken helder beschreven en kunnen gezien worden als concrete voorschriften voor een toetsbare praktijk van bedrijfsvoering. Nieuw in de Code is de paragraaf over de bedrijfscultuur en de verantwoordelijkheid van de bestuurder in dezen. Volgens Tom van den Belt is er echter sprake van fictie en functioneel pragmatisme. Hij vindt het tijd om […]