Filosofie

Friedrich Nietzsche staat bij velen bekend als atheïstisch filosoof. Maar doen we hem met die typering recht? Volgens Aron van Os niet. Zijn zorgvuldige lezing van de teksten van Nietzsche maakt duidelijk dat Nietzsches relatie tot het christendom op zijn minst ambivalent is. Zo keert hij zich in zijn werk tegen de symboliek van de gekruisigde Christus maar identificeerde zich er tegelijkertijd ook mee.  God is dood! Deze uitspraak van Friedrich Nietzsche levert hem tot […]

Hoe meer grip we proberen te krijgen op de tijd zodat die verstrijkt zoals wij dat willen, hoe minder tijd we hebben. Mariska van Dam onderzoekt deze paradox met behulp van de filosofie van Henri Bergson. Bergson maakte onderscheid tussen de kloktijd en duur. Waar de eerste tijdsbeleving kan leiden tot een burn-out, kan de tweede helpen bij het herstel ervan. “Every year is getting shorter, never seem to find the time Plans that either […]

Wat is eigenlijk ‘natuur’? Zijn mensen onderdeel van de natuur? Of is natuur juist datgene wat niet menselijk is? Jan van der Stoep bespreekt de bijdrage van Bruno Latour aan dit debat. Latour plaatst vraagtekens bij de manier waarop natuur en cultuur tegenover elkaar worden gezet. Hij vraagt zich af hoe mensen een meer bescheiden plek kunnen innemen op aarde en hoe ze niet-menselijke actoren een stem kunnen geven. De invloed van mensen op het […]

Om iemand te vertrouwen zijn goede bedoelingen van die ander niet genoeg. Ook competenties van de ander bieden nog geen soelaas. Vertrouwen begint bij jezelf. Adam van Bergeijk stelt dat vertrouwen begint met een houding van kwetsbaarheid. Hij noemt die houding een ethische beslissing.   “Vertrouw mij maar”, zegt de nieuwe tandarts. Maar, het enige wat ik vertrouw is het bordje ‘tandarts’ bij de entree, het witte uniform en de imponerende apparatuur van de tandarts. […]

We kunnen niet zonder wereldbeeld. Ons wereldbeeld bepaalt wat we zinvol, rechtvaardig en goed vinden. Wereldbeelden zijn echter geen wetenschappelijke theorieën, zoals Emanuel Rutten al in het vorige nummer van Soφie uit de doeken deed, maar ze ontstaan door de interpretatie van ervaringen in de leefwereld. Hoe moeten we de diverse wereldbeelden echter beoordelen? Rutten geeft een aantal criteria. Laten we voor het beoordelen van de redelijkheid van religieuze of seculiere wereldbeelden afscheid nemen van […]

We kunnen niet zonder wereldbeeld. Ons wereldbeeld bepaalt wat we zinvol, rechtvaardig en goed vinden. Om levensbeschouwingen met elkaar te vergelijken is een bepaald model van rationaliteit nodig. Emanuel Rutten legt in dit artikel uit wat dat model niet kan zijn. In het volgende nummer legt hij uit wat het wél is.   Wat is de zin van het leven? Deze fundamentele, allesomvattende en levensbepalende vraag wordt tegenwoordig in academisch onderzoek en onderwijs niet of […]

Nu we toch met z’n allen zitten opgesloten, is het een goed moment om naar de waarheid te zoeken, daar waar ze te vinden is: van binnen. Renée van Riessen is de reisleider.   Sinds 13 maart en de eerste landelijke maatregelen in verband met het coronavirus is alles ineens anders geworden. We zijn gedwongen afstand te houden tot elkaar en kijken anderen (medemensen) aan alsof ze ons de ziekte en de dood kunnen aandoen. […]