Is er reden om voor het christendom te kiezen? In dit artikel – dat gebaseerd is op het laatste hoofdstuk van zijn boek Kierkegaard, MacIntyre, Williams, and the Internal Point of View[i] – verkent Rob Compaijen deze vraag. Hij laat zien dat deze ogenschijnlijk simpele vraag een heel scala aan zeer fundamentele filosofische en theologische vragen en kwesties oproept. Er is al heel wat aandacht besteed aan de vraag of er reden is om voor […]
Iedere vijf jaar reikt Stichting voor Christelijke Filosofie de Herman Dooyeweerd Prijs uit. De prijs bekroont filosofische publicaties die het meest dienstbaar zijn aan de verdere ontwikkeling en doordenking van de Reformatorische Wijsbegeerte (de Wijsbegeerte der Wetsidee). De prijs is ingesteld door het bestuur van Stichting voor Christelijke Filosofie ter gelegenheid van de 100e geboortedag van Herman Dooyeweerd (geboren op 7 oktober 1894). De prijs werd in 1994 uitgereikt aan Tapio Puolimatka (Finland), in 2000 […]
Friedrich Nietzsche staat bij velen bekend als atheïstisch filosoof. Maar doen we hem met die typering recht? Volgens Aron van Os niet. Zijn zorgvuldige lezing van de teksten van Nietzsche maakt duidelijk dat Nietzsches relatie tot het christendom op zijn minst ambivalent is. Zo keert hij zich in zijn werk tegen de symboliek van de gekruisigde Christus maar identificeerde zich er tegelijkertijd ook mee. God is dood! Deze uitspraak van Friedrich Nietzsche levert hem tot […]
Hoe meer grip we proberen te krijgen op de tijd zodat die verstrijkt zoals wij dat willen, hoe minder tijd we hebben. Mariska van Dam onderzoekt deze paradox met behulp van de filosofie van Henri Bergson. Bergson maakte onderscheid tussen de kloktijd en duur. Waar de eerste tijdsbeleving kan leiden tot een burn-out, kan de tweede helpen bij het herstel ervan. “Every year is getting shorter, never seem to find the time Plans that either […]
Wat is eigenlijk ‘natuur’? Zijn mensen onderdeel van de natuur? Of is natuur juist datgene wat niet menselijk is? Jan van der Stoep bespreekt de bijdrage van Bruno Latour aan dit debat. Latour plaatst vraagtekens bij de manier waarop natuur en cultuur tegenover elkaar worden gezet. Hij vraagt zich af hoe mensen een meer bescheiden plek kunnen innemen op aarde en hoe ze niet-menselijke actoren een stem kunnen geven. De invloed van mensen op het […]
Hij was een van de grootste geleerden in Europa: Jan Amos Comenius (1592-1670). Een opgejaagde vluchteling uit Tsjechië die als universeel geleerde naam maakte met zijn diepzinnige ‘pansofie’, een filosofische bespiegeling over de eenheid van wetenschappen en van de werkelijkheid. “Hij was een oprechte gelovige voor wie het leven soms pikzwart was door de vervolgingen. Hij beleefde zijn tijd als eindtijd”, zegt politiek filosoof Henk Woldring. Woldring (77) is emeritus hoogleraar politieke filosofie aan […]
Om iemand te vertrouwen zijn goede bedoelingen van die ander niet genoeg. Ook competenties van de ander bieden nog geen soelaas. Vertrouwen begint bij jezelf. Adam van Bergeijk stelt dat vertrouwen begint met een houding van kwetsbaarheid. Hij noemt die houding een ethische beslissing. “Vertrouw mij maar”, zegt de nieuwe tandarts. Maar, het enige wat ik vertrouw is het bordje ‘tandarts’ bij de entree, het witte uniform en de imponerende apparatuur van de tandarts. […]
We kunnen niet zonder wereldbeeld. Ons wereldbeeld bepaalt wat we zinvol, rechtvaardig en goed vinden. Wereldbeelden zijn echter geen wetenschappelijke theorieën, zoals Emanuel Rutten al in het vorige nummer van Soφie uit de doeken deed, maar ze ontstaan door de interpretatie van ervaringen in de leefwereld. Hoe moeten we de diverse wereldbeelden echter beoordelen? Rutten geeft een aantal criteria. Laten we voor het beoordelen van de redelijkheid van religieuze of seculiere wereldbeelden afscheid nemen van […]
Over doelen kunnen we het snel eens zijn in de samenleving. De vraag is echter hoe we die doelen willen bereiken. In de ethiek moet het daarom om de middelen gaan. Welke middelen zijn geschikt om de gestelde doelen te bereiken? Voor een christelijke ethiek zijn machtsmiddelen uitgesloten. Roelf Haan laat zien hoe bij de Franse denker Jacques Ellul daarom het eschaton centraal stond. In het eschaton komt de genade naar ons toe. Het heil […]
We kunnen niet zonder wereldbeeld. Ons wereldbeeld bepaalt wat we zinvol, rechtvaardig en goed vinden. Om levensbeschouwingen met elkaar te vergelijken is een bepaald model van rationaliteit nodig. Emanuel Rutten legt in dit artikel uit wat dat model niet kan zijn. In het volgende nummer legt hij uit wat het wél is. Wat is de zin van het leven? Deze fundamentele, allesomvattende en levensbepalende vraag wordt tegenwoordig in academisch onderzoek en onderwijs niet of […]
