Filosofie – Pagina 4 – Sophie Online

Waarden in de vluchtelingenketen

Christine Boshuijzen-van Burken Filosofie, Jaargang 08 - 2018

Christine Boshuijzen doet onderzoek naar problemen die vluchtelingen ervaren in de vluchtelingenketen. Waar problemen optreden zijn waarden in het geding, is haar uitgangspunt. Met behulp van de aspectenleer van Dooyeweerd spoort ze die waarden op en duidt daarmee de problemen. Wereldwijd zijn er bijna zestig miljoen mensen op de vlucht voor oorlog en geweld (www.ind.nl, 15 augustus 2018). Tegen het einde van 2016 waren er volgens UNHCR over de hele wereld 2,9 miljoen asielzoekers. […]

Is het geschrift Over de kosmos een echte Aristoteles?

Bram Bos Filosofie, Geschiedenis, Jaargang 08 - 2018

De vraag naar de echtheid van het auteurschap van een heel oud boek dat bijna niemand kent, lijkt uitsluitend iets voor hobbyisten. Toch kan er veel afhangen van het antwoord. In het geval van Aristoteles’ geschrift Over de kosmos, bijvoorbeeld, de herkomst van die wonderlijke woorden uit Johannes 1. Bram Bos wijdt ons in in een specialistische en boeiende discussie. Over Aristoteles, de Griekse filosoof die leefde van 384-322 voor Christus, is wel vaker geschreven. […]

Heelheid als voorwaarde voor wijsheid

Roshnee Ossewaarde-Lowtoo Filosofie, Jaargang 08 - 2018

In het christelijke denken over technologie draait het volgens Roshnee Ossewaarde om het cultiveren van voldoende wijsheid, dat wil zeggen, onderscheidingsvermogen om tussen het (technologisch) mogelijke en het wenselijke te onderscheiden. Het kader waarin de christelijke techniekfilosofie zich voltrekt wordt grotendeels bepaald door de christelijke visie op de aard van de mens, het hoogste goed, de relatie van de mens tot zijn/haar naaste, tot God, en tot de wereld. Het hoogste goed is God zelf, […]

Verlangen naar zinvolheid van het Zijn

Klaas van der Zwaag Filosofie, Jaargang 08 - 2018

Martin Heidegger (1889-1976) is een van de bekendste maar ook meest omstreden filosofen in de twintigste eeuw. Omstreden, niet alleen vanwege zijn duistere taal, maar ook vanwege zijn sympathieën voor het nationaalsocialisme. Een recente biografie verbloemt de werkelijkheid niet, maar beschouwt Heidegger desalniettemin als een groot denker, die toch uiteindelijk gerehabiliteerd is. Heidegger wordt wel eens ‘de grootste zoeker van de 20ste eeuw’ (Bernhard Welte) genoemd. Zo heb ik hem ook leren kennen in mijn […]

Van filosofie word je een betere neurowetenschapper

Gerrit Glas Filosofie, Natuur & techniek

De grondhouding van de filosoof is er een van verwondering en van volhardend vragen naar samenhang en onderscheid. Deze houding is volgens Gerrit Glas hard nodig in de neurowetenschappen die zich in steeds meer subdisciplines specialiseren. Geef eens een definitie van wat de hersenen zijn en van wat ze doen, vraag ik aan een groep studenten die de researchmaster neuroscience volgen. Een student antwoordt: “De hersenen zijn een systeem dat zichzelf bestuurt.” Ik vraag: “Is […]

De paradoxen van vergeving – naar aanleiding van Améry, Wiesenthal en Derrida

Renée van Riessen Filosofie

Vergeving is een mogelijkheid die, op het moment dat zij zich voordoet, als een onmogelijkheid ervaren wordt. Dat is een paradox. Welke functie heeft wrok bij het ervaren van die onmogelijkheid? Renée van Riessen verdiept zich in de discussie die Joodse overlevenden van de holocaust met elkaar voerden over vergeving. Er leven niet veel mensen meer die het kunnen navertellen – het is de steeds terugkerende regel in een navrant protestlied dat cabaretier Wim Kan […]

Compromis en christelijke ethiek

Patrick Overeem Filosofie, Theologie

Mag je concessies doen op principiële punten als dat, gegeven de omstandigheden, noodzakelijk lijkt? Patrick Overeem kijkt naar de manier waarop christelijke politieke partijen de laatste decennia hebben ‘onderhandeld’ over de zondagsrust. In 1995, in de hoogtijdagen van Paars-I, wilde minister Wijers van Economische Zaken winkels toestaan om alle zondagen van het jaar open te zijn. Op dat moment waren maximaal acht koopzondagen per jaar toegestaan. Coalitiepartij PvdA diende, ter bescherming van het winkelpersoneel, een […]

Spreek onbevangen over God – maar wees voorzichtig met beweerzinnen

Kars Veling Filosofie, Theologie

Volgens Kars Veling berusten ons denken en spreken over de werkelijkheid op analogieën, ook met betrekking tot God. Anders dan andere verschijnselen in de werkelijkheid kunnen we God niet onderzoeken door middel van experiment. Daarom moeten we volgens Veling extra voorzichtig zijn met onze logica op basis van beelden die de Bijbel aanreikt in het denken en spreken over God. In een interview in Soφie (februari 2017) zei ik iets over “En dus bestaat God”, […]

De kracht van het tweedepersoonperspectief – Over de verwantschap tussen Rosenstock-Huessy en Girard

Hans Weigand Filosofie

Volgens Rosenstock-Huessy moeten we niet beginnen bij het ‘ik’, maar bij het ‘jij’. Voordat ik een zelfbewustzijn ontwikkel en ‘ik’ kan zeggen, word ik al aangesproken als een jij, word ik bij mijn naam genoemd. Dat mensen niet alleen bestaan in relaties maar ook pas zelfstandige personen worden in de interactie, is door Girard uitgedrukt met de term ‘mimese’ of nabootsing. Hans Weigand onderzoekt de verwantschap tussen beide denkers. Een rode draad in de reformatorisch-christelijke […]

Hoe rechtvaardigheid mijn denken veranderde

Nicholas Wolterstorff Filosofie, Wolterstorff

In dit nummer staat de Amerikaanse filosoof Nicholas Wolterstorff centraal. Hij is bekend van zijn boeken over gerechtigheid. Wie is hij? We laten het hem zelf vertellen. Het schrijven van een autobiografie gaat bij mij niet vanzelf. Ik groeide op in een gemeenschap van gereformeerde immigranten uit Nederland die waren neergestreken in een klein plaatsje in het zuidwesten van Minnesota. De levenshouding van deze Nederlandse gereformeerde mensen was er een van vooral geen aandacht op […]