Geschiedenis

Individualisering: dat was vroeger (2)

Govert Buijs Cultuur & maatschappij, Filosofie, Geschiedenis, Jaargang 09 - 2019, Politiek & recht

Nooit daarvoor en nooit daarna werden de belangen van individu en gemeenschap zo subtiel op elkaar afgestemd als in de burgerlijke cultuur, vindt Govert Buijs. Maar dat was vroeger. Hoe kunnen we als nieuwe kuddedieren, die de schijn ophouden van authentieke individuen, het geloof als kompas gebruiken en gemeenschap stichten? Govert Buijs doet een voorstel. In het eerste deel van dit essay over individualisering ben ik vooral ingegaan op de manier waarop individualisering zich in […]

Etty Hillesum: “Het noodlot aanvaarden voor mijzelf, niet voor anderen”

Gertram Schaeffer Geschiedenis, Jaargang 09 - 2019

Etty Hillesum wilde niet onderduiken in de Tweede Wereldoorlog om het lot van haar op transport gestelde volksgenoten te kunnen delen. Deze vorm van solidariteit wilde ze echter niet aan anderen opleggen. Dat blijft overeind volgens Gertram Schaeffer.   Etty Hillesum meende dat het niet juist was om onder te duiken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij wilde zich niet onttrekken aan het lot dat haar volk moest ondergaan. En zij ging dan ook vrijwillig naar […]

Wat Abraham Kuyper destijds zag – en anderen nu ook

René van Woudenberg Geschiedenis, Jaargang 09 - 2019

Kuypers ruim honderd jaar oude ideeën over de relatie tussen wetenschap en wereldbeschouwing zijn volgens René van Woudenberg op z’n minst interessant, waarschijnlijk houdbaar en tegenwoordig breed gedeeld. Abraham Kuyper (1837-1920) was een man met geniale trekken. Hij was zowel geleerde als activist, zowel mysticus als publiek orator. Hij was begiftigd met het vermogen om de grote bewegingen van zijn tijd te duiden, zoals de profeet Daniël begiftigd was met het vermogen Nebukadnezars dromen uit […]

De onafwendbare ondergang – Honderd jaar avondland met Oswald Spengler

Klaas van der Zwaag Filosofie, Geschiedenis, Jaargang 08 - 2018

Verguisd, bestreden, maar nu plotseling actueel, appellerend aan cultureel onbehagen en crisisbesef. De klassieker van de Duitse cultuurfilosoof Oswald Spengler, De ondergang van het Avondland (1918-1922), trekt in brede kringen veel aandacht. Loopt onze westerse cultuur ten einde? Zijn we radeloos in onze antwoorden?   Het boek is niet bepaald toegankelijk voor de argeloze lezer. Briljant en meeslepend geschreven, is het tegelijk duister vanwege de weidse en soms ondoorzichtige beschouwingen over cultuur, kunst, wiskunde, religie, […]

Illustratie, Is het geschrift Over de kosmos een echte Aristoteles?

Is het geschrift Over de kosmos een echte Aristoteles?

Bram Bos Filosofie, Geschiedenis, Jaargang 08 - 2018

De vraag naar de echtheid van het auteurschap van een heel oud boek dat bijna niemand kent, lijkt uitsluitend iets voor hobbyisten. Toch kan er veel afhangen van het antwoord. In het geval van Aristoteles’ geschrift Over de kosmos, bijvoorbeeld, de herkomst van die wonderlijke woorden uit Johannes 1. Bram Bos wijdt ons in in een specialistische en boeiende discussie. Over Aristoteles, de Griekse filosoof die leefde van 384-322 voor Christus, is wel vaker geschreven. […]