Thema-artikel

Waarom burgerschapsonderwijs? Wiens burgerschap?

Roel Kuiper Cultuur & maatschappij, Filosofie en maatschappij, Filosofie en politiek, Thema-artikel

 Sinds 2006 zijn scholen in Nederland verplicht burgerschapsonderwijs aan te bieden. Met een extra wet werd die opdracht in 2021 nog eens aangescherpt. In deze bijdrage probeert Roel Kuiper de achtergronden bloot te leggen van deze politieke en maatschappelijke aandacht voor burgerschap. Vanwaar burgerschapsonderwijs? Over wiens of welk burgerschap hebben we het? De eerste vraag beantwoordt hij vanuit het perspectief van de overheid, de tweede vanuit het perspectief van de (christelijke) school. Van herwaardering van […]

Hannah Arendt en Burgerschapsvorming in het Binnenveld

Hanke de Vries-van den Ende Filosofie en maatschappij, Onderwijs, Thema-artikel

In een gepolariseerde samenleving is de burgerschapsopdracht bedoeld om wederzijds begrip te bevorderen. Aan de hand van Hannah Arendts werk over vorming en onderwijs en lesmateriaal over het Binnenveld—een microkosmos van de ruimtelijke dilemma’s en tegenovergestelde belangen waar Nederland mee worstelt—geeft Hanke de Vries-van den Ende duiding aan hoe burgerschap vormgegeven kan worden te midden van een politiek en sociaal krachtenveld. Burgerschapsopdracht In de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) en de Wet op het […]

Links of rechts: een loze tegenstelling?

Jan Hoogland Filosofie en politiek, Thema-artikel

De politieke tegenstelling tussen links en rechts is nog altijd beeldbepalend, ook al heeft zij in de loop van de geschiedenis wel een veranderende betekenis gehad. In dit artikel wil Jan Hoogland laten zien dat deze tegenstelling echter geen betrouwbare politieke indicatie geeft voor het profiel van partijen of bevolkingsgroepen. Het spreken in termen van links-rechts stamt al uit de tijd van de Franse revolutie en is gebaseerd op de plek die vertegenwoordigers innamen in […]

Journalist en pluralist. Kuypers visie op de rol van journalistiek in de moderne samenleving

Johan Snel Filosofie en maatschappij, Geschiedenis, Kuyper - Abraham, Thema-artikel

Het laatste kwart van de 19de eeuw bracht de doorbraak van de journalistiek in de hele westerse wereld, ook wel bekend als ‘The Invention of Journalism’. Ver voor alle anderen, waarschijnlijk ook internationaal, ontwikkelde Abraham Kuyper al zijn eigen visie. Johan Snel verkent wat hem voor ogen stond en wat we intussen kennen als betrokken journalistiek, een ideaal waarin burgers meer centraal staan dan in de ‘objectieve’ school van de afgelopen eeuw. Wat burgerschap betekent, […]

“De hoop die in ons leeft.” Over christelijke hoop voor kwetsbare mensen

Hans Schaeffer Filosofie en theologie, Thema-artikel

Over hoop wordt gelukkig veel gezegd tegenwoordig. Christelijke hoop is, samen met geloof en liefde, één van de drie belangrijkste christelijke deugden (1 Kor. 13:13). Maar ook buiten kerken klinkt het woord. ‘Vind je lichtpuntje en durf te hopen,’ is de slogan van een recente Sire-campagne. Wat maakt christelijke hoop nu specifiek christelijk? Hans Schaeffer belicht deze vraag vanuit de specifieke invalshoek van christelijke praktijken. Waar wordt christelijke hoop ‘gedaan’, beleefd, geleefd? Zijn er specifieke […]

Hoop in de gezondheidszorg

Erik Olsman Thema-artikel

Hoop speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven, zeker gedurende ziekte. Erik Olsman prikkelt de lezer om te reflecteren op hoop in de gezondheidszorg vanuit filosofisch – vooral ethisch – perspectief. Hoop blijkt op verschillende manieren gewaardeerd te kunnen worden, waarbij hoop vaak een meerstemmig en dynamisch karakter heeft. Op basis van diverse studies laat de auteur zien dat hoop en compassie verbonden zijn. Hij schetst hoe dit in de christelijke theologie – op […]

Monotheïsme en fundamentalisme: Verkenning van een complexe relatie

Rik Peels Cultuur & maatschappij, Filosofie en maatschappij, Thema-artikel

In dit artikel zal Rik Peels de relatie tussen monotheïsme en fundamentalisme verkennen. Wat die relatie precies is, is zo’n grote, overkoepelende vraag, dat die zelden wordt gesteld. Laat staan dat die vraag enigszins nauwkeurig beantwoord wordt. Hij zal hier een poging doen en wel door deze vraag op te delen in vier sub-vragen: 1. Wat is monotheïsme en wat is fundamentalisme? 2. Wat is de contingente, empirische relatie tussen die twee? 3. Is er […]

Op zoek naar een beter leven

Nikki Sterkenburg Cultuur & maatschappij, Filosofie en cultuur, Filosofie en maatschappij, Religie en cultuur, Thema-artikel

Wat drijft mensen om toe te treden tot extremistische bewegingen? Die vraag hield voormalig journalist en onderzoeker Nikki Sterkenburg jarenlang bezig. In dit artikel behandelt ze twee routes van toetreding tot extreemrechts, namelijk die van de Rechtvaardigheidszoekers en die van de Ideologische Zoekers. In beide routes is er sprake van een streven naar een ‘goed’ leven, maar dit streven leidt bij aspirant-extremisten ook tot een sterk wij-zij-denken die overgaat in vijandschap.  ‘Ik leef verkeerd.’ De […]

Waar is goede religie goed voor?

Simon Polinder Filosofie en maatschappij, Religie en cultuur, Thema-artikel

In dit artikel wil Simon Polinder laten zien hoe religie terugkeerde in het vakgebied Internationale Betrekkingen en in Terrorisme studies, maar dat daarmee ook de vraag op tafel komt: waar is goede religie goed voor? Hij probeert vervolgens een voorzet te geven op welke manier religie bij kan dragen aan het tegengaan van gewelddadig extremisme en goed en vreedzaam samenleven kan bevorderen. Kennis van religie onontbeerlijk voor diplomaten en ontwikkelingswerkers Tijdens lezingen voor jonge diplomaten […]

Fundamentalisme als omstreden concept

Nora Kindermann Filosofie en maatschappij, Geschiedenis, Thema-artikel

In dit artikel neemt Nora Kindermann fundamentalisme als normatief geladen en omstreden wetenschappelijk concept, onder de loep. Zij bespreekt waar we op moeten letten als we dit beladen concept toepassen voor onderzoek. Zij betoogt dat het van belang is om op de normatieve oordelen en evaluaties die ons gebruik van het concept beïnvloeden, expliciet te maken. Het is daarin van belang om inzicht te verschaffen in de conceptuele geschiedenis van fundamentalisme; kennis van de functies […]