Cultuur & maatschappij

Monotheïsme en fundamentalisme: Verkenning van een complexe relatie

Rik Peels Cultuur & maatschappij, Filosofie en maatschappij, Thema-artikel

In dit artikel zal Rik Peels de relatie tussen monotheïsme en fundamentalisme verkennen. Wat die relatie precies is, is zo’n grote, overkoepelende vraag, dat die zelden wordt gesteld. Laat staan dat die vraag enigszins nauwkeurig beantwoord wordt. Hij zal hier een poging doen en wel door deze vraag op te delen in vier sub-vragen: 1. Wat is monotheïsme en wat is fundamentalisme? 2. Wat is de contingente, empirische relatie tussen die twee? 3. Is er […]

Op zoek naar een beter leven

Nikki Sterkenburg Cultuur & maatschappij, Filosofie en cultuur, Filosofie en maatschappij, Religie en cultuur, Thema-artikel

Wat drijft mensen om toe te treden tot extremistische bewegingen? Die vraag hield voormalig journalist en onderzoeker Nikki Sterkenburg jarenlang bezig. In dit artikel behandelt ze twee routes van toetreding tot extreemrechts, namelijk die van de Rechtvaardigheidszoekers en die van de Ideologische Zoekers. In beide routes is er sprake van een streven naar een ‘goed’ leven, maar dit streven leidt bij aspirant-extremisten ook tot een sterk wij-zij-denken die overgaat in vijandschap.  ‘Ik leef verkeerd.’ De […]

Zoeken naar mijn ‘authentieke zelf’ – waarom word ik daar zo moe van? Over het authenticiteitsideaal in een neoliberale cultuur

Robert Doornenbal Cultuur & maatschappij, Thema-artikel, Theologie en cultuur

Hoe vind jij je authentieke zelf? Hoe blijf je dicht bij jezelf? Leef je in overeenstemming met wie je diep van binnen bent? Maak je keuzes omdat ze in lijn liggen met je eigen gevoelens en dromen, waarden en behoeften? Of leef je als een ‘aangepaste versie’ van jezelf omdat je je laat bepalen door de buitenwereld? In dit artikel gaat Robert Doornenbal op zoek naar het antwoord op de vraag of en hoe het […]

Zin in werk. Over afstemming binnen professionele praktijken.

Jan van der Stoep Cultuur & maatschappij, Filosofie en maatschappij, Thema-artikel

Heeft werken zin? Dat is niet vanzelfsprekend. Werk kan ervaren worden als verplichtend, zonder dat je er veel vreugde aan beleeft. Je kunt ook teveel betekenis aan je werk hechten en daardoor slaaf worden van je werk. Om een gezonde relatie met ons werk te ontwikkelen is afstemming nodig, zegt Jan van der Stoep. Je moet goed afstemmen op wat belangrijk is in je vak, op waarden die je in beweging zetten en op de […]

Geloven met meerdere zielen

Elise Alberts Cultuur & maatschappij

Wat doet meertaligheid met je geloofsbeleving? We zijn ons er vaak niet zo van bewust welk effect een specifieke taal kan hebben op de manier waarop je denkt, voelt en gelooft. Elke taal draagt een eigen wereld met zich mee die een ander verhaal vertelt. Taalwetenschapper en theoloog Elise Alberts laat zien hoe complex meertaligheid eigenlijk is, en waarom we het in het geloof juist moeten vieren. “Wie een tweede taal beheerst, bezit een tweede […]

Verwoorden wat nog niet gevoeld kan worden. Marcus Mumford over vergeving bij vroegkinderlijk trauma

Allard Sierksma Cultuur & maatschappij

Het eerste soloalbum van Marcus Mumford is een indrukwekkend getuigenis over vroegkinderlijk trauma en zijn weg tot vergeving. Vergeving is een centraal thema in de christelijke traditie. Maar wat betekent deze opdracht tot vergeving voor iemand die als kind misbruikt is door juist diegene die veiligheid en zorg had moeten bieden? Aan de hand van Mumfords teksten verkent Allard Sierksma hoe er op een zorgvuldige en heilzame manier over vergeving kan worden gesproken, juist als […]

Bob Dylans Nobelprijs voor literatuur

René van Woudenberg Cultuur & maatschappij

In 2016 ontving Bob Dylan de Nobelprijs voor de literatuur. Zijn werk werd geduid als poëzie. René van Woudenberg gaat in op de vraag wat poëzie eigenlijk is, hoe het gewaardeerd kan worden en waarom juist Dylans songteksten als poëzie geduid kunnen worden. Al langere tijd en meerdere malen was zijn naam in verband gebracht met de Nobelprijs voor literatuur, bijvoorbeeld door de Amerikaanse literatuurwetenschapper Christopher Ricks, auteur van originele, subtiele en fascinerende boeken over […]

De beweende toekomst

Gertram Schaeffer Cultuur & maatschappij, Jaargang 12 - 2022

Sinds de oorlog in Oekraïne is uitgebroken, wordt er regelmatig gesproken over dreiging van Russische zijde met nucleaire wapens. Ingrijpen vanuit het Westen vindt niet plaats, vanwege Poetins waarschuwing dat dan “de gevolgen groter zijn dan ooit in de geschiedenis is gezien.” Dreigen met de ondergang van de wereld is het immorele wapen dat Poetin heeft. Als geen ander heeft de filosoof Günther Anders de waanzin en immoraliteit van nucleaire dreiging doordacht. Zijn wijsgerig denken […]

Secularisatie als schatplichtigheid: een blik op het Duitse secularisatiedebat

Sjoerd Griffioen Cultuur & maatschappij, Jaargang 11 - 2021

Is de moderniteit schatplichtig aan het christendom of niet? En zo ja, wat betekent dit voor de moderniteit? Sjoerd Griffioen bespreekt dit vraagstuk door middel van een analyse van het Duitse secularisatiedebat, waarin hij zich met name concentreert op de polemiek tussen Hans Blumenberg en Karl Löwith. Griffioen beargumenteert dat Blumenberg in feite eenzelfde denkwijze deelt als zijn tegenstanders, en dat het met Löwith mogelijk is om een kritiek te leveren op een dergelijk schatplichtigheidsdenken. […]

Vertrouwen: de opgave van het sociaal werk

Wim Dekker Cultuur & maatschappij, Jaargang 11 - 2021

Het gaat niet zo goed met het vertrouwen in onze samenleving. Artsen, leerkrachten, sociaal werkers, verkopers, ambtenaren, bijna alle professionals worden in hun werk geconfronteerd met wantrouwen, scepticisme en boosheid. Het is alsof wij het gemeenschappelijke in onze manier van samenleven zijn kwijtgeraakt. Wim Dekker verkent dit probleem en zoekt naar nieuwe wegen om vertrouwen te herstellen. De bekende cultuurvorser Hans Boutellier maakt zich grote zorgen over het gebrek aan vertrouwen, de groeiende polarisatie en […]