Cultuur & maatschappij

Sinds de oorlog in Oekraïne is uitgebroken, wordt er regelmatig gesproken over dreiging van Russische zijde met nucleaire wapens. Ingrijpen vanuit het Westen vindt niet plaats, vanwege Poetins waarschuwing dat dan “de gevolgen groter zijn dan ooit in de geschiedenis is gezien.” Dreigen met de ondergang van de wereld is het immorele wapen dat Poetin heeft. Als geen ander heeft de filosoof Günther Anders de waanzin en immoraliteit van nucleaire dreiging doordacht. Zijn wijsgerig denken […]

Is de moderniteit schatplichtig aan het christendom of niet? En zo ja, wat betekent dit voor de moderniteit? Sjoerd Griffioen bespreekt dit vraagstuk door middel van een analyse van het Duitse secularisatiedebat, waarin hij zich met name concentreert op de polemiek tussen Hans Blumenberg en Karl Löwith. Griffioen beargumenteert dat Blumenberg in feite eenzelfde denkwijze deelt als zijn tegenstanders, en dat het met Löwith mogelijk is om een kritiek te leveren op een dergelijk schatplichtigheidsdenken. […]

Het gaat niet zo goed met het vertrouwen in onze samenleving. Artsen, leerkrachten, sociaal werkers, verkopers, ambtenaren, bijna alle professionals worden in hun werk geconfronteerd met wantrouwen, scepticisme en boosheid. Het is alsof wij het gemeenschappelijke in onze manier van samenleven zijn kwijtgeraakt. Wim Dekker verkent dit probleem en zoekt naar nieuwe wegen om vertrouwen te herstellen. De bekende cultuurvorser Hans Boutellier maakt zich grote zorgen over het gebrek aan vertrouwen, de groeiende polarisatie en […]

In tijden van fake news staat het vertrouwen in journalistieke waarheidsvinding onder druk. ‘Hun van de media liegen er maar wat op los.’ Volgens Peter Blokhuis is het niet zo dat journalisten naar de volledige waarheid moeten streven, maar naar het ware verhaal dat relevant is voor de samenleving. In januari 2020 stuurde uitgeverij De Blauwe Tijger een brief aan hun klanten waarin zware kritiek op de media wordt geuit. “Nederlanders worden nu nog in […]

De mens waant zich ‘heer der aarde’; alles wat hij tegenkomt bestaat slechts in zoverre het ‘een maaksel is van de mens’, was de diagnose van Heidegger, zeventig jaar geleden. Volgens oud-milieuactivist Paul Kingsnorth is dit precies het probleem dat ten grondslag ligt aan de ecologische crisis waar we in zijn beland. We kunnen volgens hem alleen uit deze crisis komen door opnieuw iets heiligs te vinden in de natuur, iets wat groter is dan […]

In dit artikel onderzoekt Teunis Brand de betekenis van de filosofie van Albert Borgmann voor het huidige debat over klimaatverandering. Die betekenis is volgens Brand tweeledig. Allereerst biedt Borgmann een kritisch perspectief op het huidige debat. Ten tweede kan zijn filosofie helpen om een visie op het goede leven te formuleren waarvan ecologisch verantwoord handelen intrinsiek deel uitmaakt.   Voordat ik de filosofie van Borgmann bespreek, ga ik eerst kort in op een tweetal argumenten […]

Het van jezelf losraken vanwege de verbinding met de ander is niet vervreemdend, maar juist bevrijdend. Dat is een inzicht dat in de levenskunstfilosofie ontbreekt, maar dat Renée van Riessen wel aantreft in het werk van Brooks, Buber en Levinas.   De Franse revolutie kwam met drie idealen, drie grote woorden die het leven van de mensheid in de toekomst gestalte zouden moeten geven: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Er wordt weleens gezegd dat met vrijheid […]