Cultuur & maatschappij

Geen afbeelding

Voor wie mag ik heten? – De vergeten waarde van verbondenheid

Renée van Riessen Cultuur & maatschappij, Jaargang 10 - 2020

Het van jezelf losraken vanwege de verbinding met de ander is niet vervreemdend, maar juist bevrijdend. Dat is een inzicht dat in de levenskunstfilosofie ontbreekt, maar dat Renée van Riessen wel aantreft in het werk van Brooks, Buber en Levinas.   De Franse revolutie kwam met drie idealen, drie grote woorden die het leven van de mensheid in de toekomst gestalte zouden moeten geven: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Er wordt weleens gezegd dat met vrijheid […]

Geen afbeelding

Terrorisme en geweld

Peter Blokhuis Boekbesprekingen, Cultuur & maatschappij, Jaargang 10 - 2020

Terrorisme is de weerspiegeling van onze zelfgecreëerde idealistische wereld: volmaakt vanbuiten, leeg vanbinnen. Dat is Peter Blokhuis eens met Jan van Riessen, die er een boek over schreef. We kunnen echter volgens Blokhuis niet terug tot vóór de Verlichting die de weg opende voor dit nihilisme, maar we kunnen wel in gesprek blijven op basis van moreel besef, dat nog altijd aanwezig is.   Waarom zou ik een ander doden? Het gebod “Gij zult niet […]

Geen afbeelding

Individualisering: dat was vroeger (2)

Govert Buijs Cultuur & maatschappij, Filosofie, Geschiedenis, Jaargang 09 - 2019, Politiek & recht

Nooit daarvoor en nooit daarna werden de belangen van individu en gemeenschap zo subtiel op elkaar afgestemd als in de burgerlijke cultuur, vindt Govert Buijs. Maar dat was vroeger. Hoe kunnen we als nieuwe kuddedieren, die de schijn ophouden van authentieke individuen, het geloof als kompas gebruiken en gemeenschap stichten? Govert Buijs doet een voorstel. In het eerste deel van dit essay over individualisering ben ik vooral ingegaan op de manier waarop individualisering zich in […]

Geen afbeelding

Neocalvinistisch verzet tegen de prestatiemaatschappij

Robert van Putten Cultuur & maatschappij, Jaargang 08 - 2018

Wat heeft de christelijke filosofie te bieden als tegenwicht tegen de homo economicus, het ideaalbeeld van onze prestatiemaatschappij? Robert van Putten maakt een rondgang langs enkele hedendaagse christelijke filosofen.   Een thema dat in 2018 behoorlijk lijkt doorgebroken in de landelijke nieuwsmedia is de problematiek van de prestatiemaatschappij. Al een aantal jaren neemt de aandacht ervoor toe, getuige de alsmaar groeiende literatuur over burn-out, stress en remedies als onthaasting en ontspanning. Maar meer dan in […]

Boekbespreking, De ziel van Europa - steeds meer los van christelijke verankering

De ziel van Europa – steeds meer los van christelijke verankering

Klaas van der Zwaag Boekbesprekingen, Cultuur & maatschappij, Jaargang 08 - 2018

De meeste mensen geloven dat ze een ziel hebben, maar bijna niemand kan uitleggen wat het is, luidt de eerste zin van het boek van Ole Martin Høystad, emeritus hoogleraar culturele studies aan Telemark University in Noorwegen. Hij geeft een scherpe analyse van het begrip ‘ziel’ in de cultuurgeschiedenis. Ziel is de uitdrukking van iets diep persoonlijks. In de gehele geschiedenis is de ziel het prisma geweest waardoor de mens en zijn leven gezien en […]

Geen afbeelding

Zygmunt Bauman (1925-2017) was de Freud van onze tijd – Een voorbeeld van kritisch gebruik van zijn werk

Hans Boutellier Cultuur & maatschappij

Op 9 januari jongstleden overleed Zygmunt Bauman in de leeftijd van 91 jaar. Volgens Hans Boutellier vervulde Bauman de rol van Freud. Hij stelde pijnlijke diagnoses over de psychologie van onze samenleving, maar zijn kritiek was, anders dan die van Freud, nogal eenzijdig en massief. In zijn denken over criminaliteit maakt Boutellier kritisch gebruik van het werk van Bauman. Zygmunt Bauman was als de psychoanalyticus die geen genade kent met de neuroticus, met dat verschil […]

Geen afbeelding

Vindplaatsen van vertrouwen – Een christelijk-sociale reflectie op maatschappelijk onbehagen

Ronald van Steden Cultuur & maatschappij

In Nederland heersen gevoelens van malaise en onbehagen. Hoewel mensen persoonlijk best tevreden zijn, hebben zij het idee dat de samenleving als geheel erop achteruit gaat. Dit uit zich in obsessies met onveiligheid. Hoe moeten we dit duiden vanuit christelijk-sociaal perspectief? Kunnen we alternatieven bieden? Vanuit de trias ‘geloof, hoop en liefde’ reikt Ronald van Steden een interpretatiekader aan, met waardering voor de kansen en vitaliteit die het maatschappelijk middenveld biedt. Een spook waart door […]