Theologie – Sophie Online

Ken je plaats! – Antropocentrisme in de christelijke theologie

Jaargang 10 - 2020, Theologie

De schepping komt beter tot haar recht wanneer mensen inzien dat niet alles om hen draait, is de stelling van Eva van Urk. Draait alles in het christelijk geloof om de mens, die door God boven de ‘schepping’ gesteld zou zijn en daarom mag heersen over de dieren? Of zijn er ook andere, meer inclusieve visies denkbaar? In deze bijdrage bespreek ik de eeuwenoude achtergrond en doorwerking van theologisch antropocentrisme, waarna ik een perspectief […]

Pleidooi voor bevindelijke vrijzinnigheid

Klaas van der Zwaag Jaargang 09 - 2019, Theologie

Spreek niet over God maar ván God. Hij is geen objectieve werkelijkheid, maar een relatie, van wie we alleen kunnen getuigen, vindt prof. dr. Wouter Slob, die zichzelf typeert als een ‘vrijzinnig-bevindelijk’ theoloog. Slob nam onlangs afscheid als bijzonder hoogleraar Protestantse Kerk, Theologie en Cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn afscheidssymposium was gewijd aan het boek dat hij samen met journalist Job van Schaik schreef, Van God spreken. In dit boek worden de filosofische […]

De uitverkiezingsleer is de doordenking van de genade

Aart Deddens Interview, Jaargang 09 - 2019, Theologie

Je kunt door allerlei ondergrenzen zijn gegaan en door allerlei vloeren zijn gezakt, maar de genade is een basis waar je eeuwig op kunt staan. Dat is volgens theoloog William den Boer, die op de theoloog Arminius promoveerde, en Dolf te Velde, expert op het gebied van middeleeuwse theologie, de boodschap van de Dordtse Leerregels. Voor hen vormen die leerregels een verrijking van de confessie. Dit nummer van Soφie gaat voor een deel over […]

De boodschap van Dordt is missionair

Klaas van der Zwaag Interview, Jaargang 09 - 2019, Theologie

De boodschap van de synode van Dordrecht was een positieve verkondiging van het evangelie met een sterke missionaire spits, aldus Richard Mouw. “God belooft een nieuw begin. En zijn genade heeft een grotere reikwijdte dan wij denken te kunnen bepalen.” De Amerikaanse theoloog en filosoof Richard Mouw was eind vorig jaar in Dordrecht en verzorgde toen de slotlezing tijdens een internationaal congres over de Dordtse synode. Hij beklemtoonde daarbij het internationale en oecumenische karakter […]

De complexe, eenvoudige waarheid van Jürgen Moltmann

Hans Ester Jaargang 09 - 2019, Theologie

Met zijn boek Theologie der Hoffnung uit 1965 verwierf de theoloog Jürgen Moltmann wereldfaam. Dat is verrassend want hij schrijft elitair; niet voor het grote publiek. Hans Ester analyseert de stijlkenmerken van het boek en zoekt de centrale boodschap. De gehele Theologie der Hoffnung is gericht op de verdediging van de dynamiek die met het begrip Verheiβung verbonden is. Verheiβung (belofte) is het woord dat bij Moltmann in het middelpunt staat. De hoop van de […]

Het ritueel en het heilige

Hans Joas Jaargang 08 - 2018, Theologie

Het proces van het ontstaan van idealen is verweven met het proces van het ontstaan van het zelfbeeld van een samenleving. Precies daarin is de gelegenheid gegeven voor een samenleving om zichzelf te veranderen al naargelang de idealen, maar daarin schuilt ook het gevaar dat die idealen worden gebruikt voor de zelfsacralisering van de samenleving, aldus Hans Joas in zijn nieuwe boek De macht van het heilige. Een voorpublicatie met een inleiding van Jan Hoogland. […]

Tomáš Halík: veerman tussen gelovigen en atheïsten

Rob Nijhoff Jaargang 08 - 2018, Theologie

De Tsjechische priester en filosoof Halík verslaat zijn duizenden. Rob Nijhoff vertelt Halíks levensverhaal. Wie boeken van Tomáš Halík leest, kan zomaar het beeld krijgen dat Halik een paling is die je lastig beet kunt pakken. En inderdaad, dat niet-beetkunnen-pakken is zeker een kenmerk van het type christenzijn waar hij voor staat. Toch betekent dat niet dat hij een gladde aal is, of een permanent twijfelende Thomas. Halík staat en gaat wel ergens voor. Met […]

Ouweneel waarschuwt tegen hellend vlak van evolutionisme

Klaas van der Zwaag Boekbesprekingen, Jaargang 08 - 2018, Theologie

Willem Ouweneel komt met een opvallend scherpe afwijzing van het boek van Gijsbert van den Brink, En de aarde bracht voort. Ouweneel beschouwt de combinatie van evolutionisme en Bijbelse scheppingsleer als een onmogelijke zaak. “Ik ben bang dat er geen tussenweg is: het is evolutie óf openbaring. Het is jezelf bedriegen als je denkt dat je beide kunt hebben.” Ouweneel heeft zich al vanaf de jaren zeventig beziggehouden met de problematiek van Bijbel en evolutie. […]

Calvijn en de economische actualiteit (2)

Roelf Haan Jaargang 08 - 2018, Theologie

Calvijn is niet alleen maar de kerkhervormer, integendeel, zijn denken blijkt verrassend inclusief te zijn. Calvijns taal, ook zijn theologische taal, is voluit humanistisch. Dat is van grote betekenis in onze eigen tijd, die er een is van kleiner wordende kerken en van secularisering. Calvijn wint hierdoor slechts aan zeggingskracht, vindt Roelf Haan, die een vervolg geeft aan zijn essay in het decembernummer. Een belangrijk verschil tussen Calvijn en de calvinisten na hem is dat […]

Argumenteren voor het bestaan van God

Jeroen de Ridder Debat, Jaargang 07 - 2017, Theologie

Het bestaan van God is een serieuze optie voor een weldenkend mens. Voor deze stelling vindt Jeroen de Ridder minder medestanders dan hij dacht. Naast steun krijgt hij van medegelovigen ook kritiek na publicatie van ‘En dus bestaat God’. In een tweedelig essay reageert hij op deze kritiek en verklaart hij zich nader. Er is in de laatste veertig jaar een heropleving van filosofische interesse in godsargumenten binnen de Angelsaksische analytische filosofie. Met behulp van […]