Openingsessay

Minder, omwille van de ander

Roshnee Ossewaarde-Lowtoo Filosofie en ecologie

Roshnee Ossewaarde-Lowtoo Waarom slagen we er niet in om een destructieve levenswijze af te zweren? Hoe zouden we dit wél kunnen doen? Roshnee Ossewaarde-Lowtoo beantwoordt deze vragen door het katholiek sociaal denken te bespreken, zoals dit verwoord wordt in de pauselijke encycliek Laudato Si’. Overeenkomstig een lange christelijke traditie wijt paus Franciscus de zonde van onverschilligheid aan een gebrekkige liefde voor onze naasten, het algemeen welzijn en onze wereld. Hij pleit voor een ecologische bekering […]

Een kritische spiegel voor de rentmeester. Een verkenning van de oosters-orthodoxe notie van de mens als priester van de schepping

Eva van Urk-Coster Filosofie en ecologie

Eva van Urk-Coster Westerse protestanten denken meestal in termen van rentmeesterschap als het gaat om onze omgang met de schepping. Toch is er binnen de ecologische theologie steeds meer kritiek op dit model vanwege antropocentrische connotaties. In dit artikel onderzoekt Eva van Urk-Coster daarom hoe de gedachte van de mens als rentmeester verrijkt kan worden door een andere kijk op de plaats en rol van de mens, namelijk als priester van de schepping in de […]

Naar een spiritualiteit van de verbeelding

Peter Jansen en Tjirk van der Ziel Jaargang 11 - 2021, Openingsessay

De laatste jaren slaan wetenschappers ons met rapporten om de oren. Met de flora en fauna gaat het slecht, een uitstervingsgolf is aanstaande en ook de klimaatverandering zal ingrijpende gevolgen hebben. De vinger wijst steevast in onze richting: het is de mensheid die het leven op aarde op het spel zet. Maar deze rapporten raken ons niet werkelijk. Peter Jansen en Tjirk van der Ziel betogen dat we het vooral moeten hebben van ervaring, verbeelding […]

Wat is leven? Hoe virussen onze kijk op het leven en ons ethisch oordeel kunnen veranderen

Henk Jochemsen Ethiek, Jaargang 10 - 2020, Openingsessay

Het leven begint niet ergens en het is geen ding. Dat is de belangrijkste stelling van Henk Jochemsen. Virussen bestaan uit materiaal dat van ‘leven’ afkomstig is, maar zijn zelf geen leven. Om het met Dooyeweerd te zeggen: ze worden gekenmerkt door hun biotische objectfunctie, niet door een biotische subjectfunctie. Dat klinkt moeilijk, maar na het lezen van dit artikel begrijpt u het. En misschien nog wel meer…  In onze alledaagse ervaring met de wereld […]

Geen afbeelding

Kuyper smeedde het calvinisme tot de belangrijkste wereldbeschouwing in de politiek

Klaas van der Zwaag Jaargang 10 - 2020, Openingsessay

Niet de Verlichting, noch de Franse Revolutie, maar het calvinisme was voor Kuyper de bron van vrijheid en gelijkheid van burgerrechten. Hij smeedde het calvinisme tot een belangrijke maatschappelijke en politieke beweging die kon wedijveren met het liberalisme en andere ideologieën van zijn tijd, stelt Johan Snel in gesprek met Klaas van der Zwaag.  Johan Snel, docent journalistiek aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), is auteur van het boek De zeven levens van Abraham Kuyper. […]

Geen afbeelding

Ecologische paniek en wat daarop volgt

Roel Kuiper Cultuur & maatschappij, Jaargang 10 - 2020, Openingsessay

Dat Rome was verwoest door de barbaren was volgens Augustinus geen wraak van de Romeinse goden die in de steek waren gelaten. Sowieso was Rome geen blijvende stad. Tegenover het heersende onrecht moeten we de liefde stellen, vond Augustinus, en vindt ook Roel Kuiper nu ecologische paniek de massa in haar greep houdt.   In de zomer van 2019 speelde een jeugdtheatergroep in Nederland een zelfgemaakt stuk dat zij Titanic noemden. Het theaterstuk was geïnspi­reerd […]

Geen afbeelding

Spitten en niet moe worden – Christelijk geloof als inspiratiebron voor goed werk

Jan van der Stoep Jaargang 09 - 2019, Kunst & Literatuur, Openingsessay

Ezen, de vrome boerenknecht uit de roman De tornado van Bé Nijenhuis, stelt zich de nieuwe aarde voor als een plek waar hij eindeloos akkers om kan spitten, zonder moe te worden. Voor Jan van der Stoep staat deze Ezen symbool voor iemand die vanuit een diepe christelijke spiritualiteit zijn werk doet. Werken hoort bij de mens. Een beetje zweten en zwoegen geeft voldoening, maar het kan ook te veel worden. Wat is kortom goed […]

Geen afbeelding

C.S. Lewis als ethicus over integriteit

Bart Cusveller Ethiek, Jaargang 09 - 2019, Openingsessay

In de toegepaste ethiek zien we tegenwoordig als centraal begrip ‘integriteit’ opduiken: in het openbaar bestuur, in het bedrijfsleven en recentelijk ook in de wetenschap. Dat klinkt vertrouwd en belangrijk. Maar wat is het? Hoe krijg je het? En wordt er niet verschillend over gedacht? Dat zijn meta-ethische vragen die filosofische reflectie behoeven. Bart Cusveller beantwoordt ze, verrassend, met behulp van C.S. Lewis.   Neem als voorbeeld van integriteit dat van een bekende Nederlander onlangs […]

Geen afbeelding

Individualisering: het plotselinge einde van een uniek experiment (1)

Govert Buijs Filosofie, Jaargang 09 - 2019, Openingsessay

Over opkomst en ondergang van de burgerlijke cultuur Nooit daarvoor en nooit daarna werden de belangen van individu en gemeenschap zo subtiel op elkaar afgestemd als in de burgerlijke cultuur, vindt Govert Buijs. Toch kwam er in de jaren zestig van de vorige eeuw terecht een tegenbeweging op gang. Deze beweging sloeg echter door. Hoe kunnen we in een periode van geradicaliseerde individualisering het christelijk geloof als kompas gebruiken en gemeenschap stichten? Hieronder een analyse […]