Het is een nog maar jonge traditie, die al weer aan het verdwijnen is: elkaar per post gezegende kerstdagen toewensen, benevens een zalig uiteinde. Hoe en waar begon het? Hans Ester weet meer. Dat de eerste echte kerstkaart in 1843 werd gedrukt, wordt thans algemeen erkend. De Engelsman John Calcott Horsley ontwierp de kaart op verzoek van landgenoot Henry Cole. Deze eerste kaart verscheen als lithografische druk en ging ongeveer duizendmaal over de toonbank. De […]
Kinderen anno 2020 die geen echte, onbaatzuchtige liefde van hun ouders krijgen, ontwikkelen zich tot meelopers, tot uiterlijke democraten. Hun ontbreekt het oordeelsvermogen en het vermogen zich te verplaatsen in de ander die een andere mening heeft. Dat leert Hans Ester van de Duitse psychiater Maaz, die er een voor hem indringend boek over schreef. In 1974 verscheen de roman Paulientje was alleen thuis van de Duitse schrijfster Gabriele Wohmann. De hoofdfiguur Paulientje verwijst […]
Hans Ester probeert de juiste houding te vinden in de moeilijkheden waarvoor zijn eigen vak (cultuurwetenschappen) hem stelt: het cultureel verleden levend houden terwijl de publicatiestroom over dat verleden blijft toenemen, en tegelijkertijd alles bijhouden over onze huidige cultuur om onze tijd recht te doen. Tijdens een bijeenkomst met docenten cultuur en letterkunde uit Duitsland viel een woord dat mij trof en dat, nu het als zoeklicht fungeert, steeds meer gewicht lijkt te krijgen. Mijn […]
Met ‘het nieuwe realisme’ verslaat Rutger Bregman wereldwijd zijn duizenden tienduizendtallen. Ook Beatrice de Graaf is om. De meeste mensen deugen vindt ze een “heerlijk boek voor wie echt realistisch wil zijn”. Is dit nieuwe realisme het ware antwoord op nihilisme? In een tijd waarin kanker een bijzaak is geworden, zelfs in de ziekenhuizen, knijpt iedereen zich regelmatig in zijn vel: is dit echt? Of droom ik? Deze wereld lijkt niet meer op die van […]
Ezen, de vrome boerenknecht uit de roman De tornado van Bé Nijenhuis, stelt zich de nieuwe aarde voor als een plek waar hij eindeloos akkers om kan spitten, zonder moe te worden. Voor Jan van der Stoep staat deze Ezen symbool voor iemand die vanuit een diepe christelijke spiritualiteit zijn werk doet. Werken hoort bij de mens. Een beetje zweten en zwoegen geeft voldoening, maar het kan ook te veel worden. Wat is kortom goed […]
Het probleem met onze verlangens is dat we steeds meer willen hebben, zo wordt vaak gezegd. Maar is dat zo? Multatuli’s parabel van de Japanse steenhouwer laat zien dat begeerte complexer is. In 2020 is het precies tweehonderd jaar geleden dat Eduard Douwes Dekker werd geboren, die onder het pseudoniem Multatuli in 1860 zijn boek Max Havelaar de wereld in slingerde. Met zijn felle aanklacht tegen de uitbuiting van de Javaanse bevolking bracht het […]
De Engelse schrijfster Sue Prideaux heeft het aangedurfd om aan de talloze publicaties over Nietzsches leven en werk een nieuwe biografie toe te voegen. Ze is daarbij niet over één nacht ijs gegaan, maar heeft grondig onderzoek verricht. Toch blijven volgens Hans Ester ook enkele belangrijke aspecten van Nietzsches werk onderbelicht. Van alle Duitse filosofen uit de negentiende eeuw is Friedrich Nietzsche (1844-1900) het meest toegankelijk en daardoor levend gebleven. Deze toegankelijkheid is te […]
Voor het kwaad, van bijvoorbeeld de wreedheid van het nazisme, zijn geen bevredigende verklaringen. De geschiedenis houdt haar geheimen vast. Dat maakt het volgens Jan Hoogland moeilijk om van de geschiedenis te leren. De laatste jaren ben ik zeer geïnteresseerd geraakt in de geschiedenis van en rond de Tweede Wereldoorlog. Aanleiding daartoe is een van mijn guilty pleasures, de Duitse componist Richard Wagner, of meer, de uit deze componist voortgekomen familie. Een paar jaar […]
Het verhaal Als baby werd Oedipus in opdracht van zijn vader, koning Laios van Thebe, met gebroken pezen ontvoerd om de goddelijke voorzegging te omzeilen dat de baby als jongeling zijn vader zou vermoorden en zijn moeder zou huwen. De baby moest vermoord worden, maar de herder die hem ontvoerde toonde medelijden met hem en legde hem te vondeling. Een andere herder bracht hem bij koning Polybos, waar hij zijn jeugd doorbracht, niet wetende dat […]
Hans Ester geeft zich in woord en beeld over aan het sentiment van de kerstgroet, toen die nog iets meer aandacht vroeg dan één druk op de knop na het selecteren van contactpersonen en appgroepen. De kerst- en nieuwjaarskaart is de laatste twintig jaar in het defensief gedrukt. De digitaal verspreide wenskaart heeft veel terrein veroverd. Walt Disney geeft de toon aan. En inderdaad, wat is er makkelijker dan met een druk op de […]
