Ik heb mij nooit veel met kunst beziggehouden. Toen een van de redactieleden opperde om voor dit nummer Henk Helmantel te interviewen wist ik niet wie hij was – ik beken dit tot mijn schaamte. Het bezoek aan deze schilder heeft echter iets in mij wakker gemaakt. De afgelopen tijd heb ik regelmatig Wikipedia-pagina’s over allerlei kunststromingen afgestruind. En ik heb me (in vogelvlucht) verdiept in wat de reformatorisch-wijsgerige traditie te bieden heeft op het […]
Er bestaat een innige band tussen smaak en macht. Altijd zoeken machthebbers naar een beeldtaal die hun positie etaleert en versterkt en tegelijk de mensen verleidt. Dat betekent ook dat heersende smaak ondermijnt wordt door kritische kunstenaars. Harm Dane illustreert een en ander aan de hand van de barok in de Rooms-katholieke Kerk en de weigering van de schilder El Greco zich daarin te voegen. Overigens ligt de smaak van de macht niet voor eens […]
Niets biedt zoveel verheldering als een achtergrondverhaal. Rechercheurs weten dit beter dan ieder ander. Nadat ze de sleutelfiguren hebben geïdentificeerd, vraagt de rechercheur zich af hoe deze personen bij de misdaad betrokken zijn geraakt. De mysterieuze dynamiek oplossen tussen fashion en theologie houdt niets anders in. Ook hier begint het werk bij het ontdekken van de gedeelde geschiedenis: hoe de interactie tussen fashion en theologie in de traditie hun huidige relatie heeft gevormd. In deze […]
Het lezen van een goede roman kan een inslag veroorzaken waarbij de tekst je optilt, groter maakt dan je was en meevoert naar onvermoede verten. Wat is het in een boek dat het dit bij de lezer kan veroorzaken? Is het herkenning waar de lezer naar op zoek is? Of is het juist de vreemdheid van de protagonisten in een roman die ons bekoort? In dit essay neemt Ger Groot ons mee in zijn zoektocht […]
Op de eerste dag van het jaar dat Museum Helmantel was geopend, reisden drie redactieleden af naar het Groningse Westeremden om een bezoek te brengen aan de kunstschilder Henk Helmantel. Nadat we – nog voor de officiële openingstijd – de collectie met belangstelling hadden bekeken, kregen we in de huiskamer van De Weem (een volledig gerenoveerde pastorie waarvan het voorhuis dateert uit de dertiende eeuw) de unieke kans om Henk Helmantel te bevragen over zijn […]
Meer dan op de kunstbeoefening zelf, heeft Kuyper invloed gehad op het protestantse denken over kunst, is de stelling van Marleen Hengelaar. Niettemin hebben zijn gedachten over liturgie sterk de architectuur bepaald van gereformeerde kerkbouw na de Doleantie. Na drie eeuwen stilte over kunst op het theologische gereformeerde erf – afgezien van catechismuspreken over het tweede gebod – was daar opeens Abraham Kuyper, wiens grote verdienste het was dat hij kunst opnieuw op de kaart […]
Ezen, de vrome boerenknecht uit de roman De tornado van Bé Nijenhuis, stelt zich de nieuwe aarde voor als een plek waar hij eindeloos akkers om kan spitten, zonder moe te worden. Voor Jan van der Stoep staat deze Ezen symbool voor iemand die vanuit een diepe christelijke spiritualiteit zijn werk doet. Werken hoort bij de mens. Een beetje zweten en zwoegen geeft voldoening, maar het kan ook te veel worden. Wat is kortom goed […]
Het probleem met onze verlangens is dat we steeds meer willen hebben, zo wordt vaak gezegd. Maar is dat zo? Multatuli’s parabel van de Japanse steenhouwer laat zien dat begeerte complexer is. In 2020 is het precies tweehonderd jaar geleden dat Eduard Douwes Dekker werd geboren, die onder het pseudoniem Multatuli in 1860 zijn boek Max Havelaar de wereld in slingerde. Met zijn felle aanklacht tegen de uitbuiting van de Javaanse bevolking bracht het […]
Het verhaal Als baby werd Oedipus in opdracht van zijn vader, koning Laios van Thebe, met gebroken pezen ontvoerd om de goddelijke voorzegging te omzeilen dat de baby als jongeling zijn vader zou vermoorden en zijn moeder zou huwen. De baby moest vermoord worden, maar de herder die hem ontvoerde toonde medelijden met hem en legde hem te vondeling. Een andere herder bracht hem bij koning Polybos, waar hij zijn jeugd doorbracht, niet wetende dat […]
In hun onaangepastheid vormden heilige dwazen in de middeleeuwen een kritiek op de gevestigde sociale en kerkelijke orde. Het ging hun echter niet om revolte zonder meer. Heilige idioten respecteren immers altijd voluit de belangrijkste principes van het geloof. In het werk van middeleeuwse dichteres Hadewijch wordt dit motief zichtbaar. Jan van den Brink onderzoekt hoe dit motief is aangepast aan de context van de 21e eeuw in de film Hadewijch uit 2009. Een […]
