Een bekend spreekwoord uit de oudheid zegt: ‘als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog.’ Aangezien diegenen die oorlog willen zich ook voorbereiden op oorlog, lijkt het onvermijdelijk dat bijna iedereen zich klaar maakt voor de strijd. Dit kan weer leiden tot een veiligheidsdilemma: als de ander zoveel wapens klaar heeft staan is een vernietigende verrassingsaanval niet uitgesloten, om dat voor te zijn kan ik beter de ander alvast aanvallen. Zelfs een vredelievende […]
Mijn kennismaking met joodse filosofie vond plaats tijdens de colleges Reformatorische Wijsbegeerte die Roel Kuiper destijds gaf in Rotterdam. Als ik het me goed herinner werden Buber en Levinas besproken en wie weet ook wel Heschel. En er was een gastcollege, van Victor Kal. Mooi dat we juist hem nu – inmiddels met pensioen, maar niet minder productief – hebben kunnen interviewen. In dat interview doet hij een aantal, in ieder geval voor mij, verrassende […]
Bij het onderwerp burgerschap moet ik – zeker in december – terugdenken aan het jaar 2010. Toen deed Jan Peter Balkenende, destijds premier van ons land, de oproep aan burgers om zelf hun stoep sneeuwvrij te vegen. Nederlanders moesten volgens hem weer meer verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving. Ze moeten niet alleen zorgen voor hun eigen tuin, maar ook voor de gedeelde stoep. De publieke ruimte is niet alleen een zaak van de overheid, maar […]
‘Hoop’ staat in toenemende mate in de belangstelling; overal duikt het woord op, in verschillende contexten. Zo lanceerde SIRE recentelijk een hoop-campagne in Nederland, getiteld ‘vindt je lichtpuntje’. En Paus Franciscus heeft het Rooms-Katholieke jubeljaar 2025 het motto ‘pelgrims van de hoop’ gegeven. Deze focus op hoop is goed te begrijpen in het licht van de vele crises die ons bedreigen: naast mondiale uitdagingen zoals nieuwe oorlogen en de steeds zichtbaar wordende klimaatcrisis zijn er […]
Op het moment dat een wetenschapper iets als fundamentalisme bestempeld is dat niet neutraal. Het etiket fundamentalist gaat immers vaak gepaard met negatieve vooroordelen, aldus Nora Kindermann. Dat betekent niet dat we het begrip niet meer moeten gebruiken, aldus Rik Peels. Fundamentalisme kan dan een betwist begrip zijn, het is vooral zaak om het zo duidelijk mogelijk te definiëren. Wat voor fundamentalisme geldt is gaat ook op voor het begrip terrorisme. Mensen die een monotheïstische […]
Wie herkent zich in het volgende scenario: je zat vrolijk te kleuren, met barbies te spelen of te knutselen en dan stond een van je ouders opeens in de kamer. Je voelde de bui al hangen: of je je kamer even wilde opruimen. “Maar ik heb er geen zin in…,” verklaarde je dan met een pruilmondje, hopend op een barmhartig respons. Toch was het antwoord waarschijnlijk: “Dan maak je maar zin!” en dan was de […]
We waren als gezin op vakantie in de Duitse Alpen, ik was een jaar of 7. Waarschijnlijk kon ik niet slapen of wilde ik een glaasje water, dus stond ik in mijn pyjama in de woonkamer vér voorbij mijn bedtijd. Mijn ouders waren iets aan het kijken op TV. Ik kon het niet verstaan – het was uiteraard nagesynchroniseerd in het Duits – maar terwijl mijn moeder even wegliep werd ik de beeldbuis in gezogen. […]
U leest deze woorden en ik schrijf deze woorden bij de gratie van taal. Taal doordrenkt onze beleving van de werkelijkheid. Het maakt complexe manieren van samenleven mogelijk. Het geeft woorden aan wat we zien, willen, voelen. Er zijn weinig dingen waar ouders zo trots op zijn als de eerste taalontwikkelingen van hun dreumes. Eerste woordjes worden met grote belangstelling opgevangen en geïnterpreteerd; al was dat bij onze oudste geen ontroerend ‘papa’ of ‘mama’ maar […]
Dit nummer ontstond in de refter van het Augustijnenklooster in Heverlee. Ik was mijn proefschrift over Augustinus aan het afronden, had het Augustinusnummer aan het klooster gegeven en was in gesprek met pater Gerben Zweers. Zweers vertelde dat hij iets wilde schrijven over woede vanwege de toenemende maatschappelijke frustratie en boosheid. Al pratend kwamen we tot een eerste opzet voor een nummer waarvan u nu de definitieve versie in handen heeft. Het interview met Dirk […]
Toen ik student was, lag Pascal op mijn nachtkastje. Althans, zijn Pensées dan, in de onvolprezen vertaling van Frank de Graaff. En als er een nachtkastje op mijn studentenkamer had gepast. Maar u snapt wat ik bedoel: ik laafde mij dagelijks aan wat gedachten van mijn Franse held. Zijn jansenistische inborst, de Descartes-bashing, het afgeven op Mohammed: ik vond het allemaal prachtig. In mijn gesproken en geschreven bijdrages voor de studentenvereniging haalde ik Pascal als […]
