Marie Curie zei over het door haar ontdekte radium: “Radium bestaat niet voor een enkeling, om er rijk van te worden. Het is een element. Het is dus voor iedereen.” Hoe weldadig klinkt dit, en hoeveel meer humaan zou de wereld ervoor staan als koper, koffie, cadmium even gemeenschappelijk waren als de zuurstof die wij inademen en niet werden gebruikt voor persoonlijk gewin. Marie had een grote empathie voor de dingen, misschien wel meer dan […]
Een oneindige herhaling van zetten in een spel dat niets oplevert. Dat is de algemene stemming, met name van deskundigen, rond de nieuwe klimaattop in Madrid. Nietzsche beschreef oneindige herhaling als aanvankelijk angstaanjagend. Na een fase van berusting slaat die ervaring echter om in vrolijke wetenschap. Het diepe besef dat de dingen gaan zoals ze gaan brengt ons uiteindelijk gelukzaligheid. Bestaan er ook vrolijke klimaatwetenschappers? Ik ken er één, niet in de neurotische Nietzscheaanse, maar […]
Er zijn veel dingen in dit leven/ die beter niet zo konden zijn / er wordt accijns op drank geheven / er is veel narigheid en pijn, dichtte Jean Pierre Rawie. Heel gek is dat accijns niet, want veel narigheid en pijn is weer een gevolg van drinken en roken. Accijns is een soort boete. Je betaalt voor de gevolgen: de politie moet beter opletten en de oncoloog heeft het maar druk. Je draagt zelf […]
Schleiermacher schreef het boek Über die Religion; Reden an die Gebildeten unter ihren Verächtern: voor ontwikkelde mensen die de religie minachten. Religie zag hij als puur afhankelijkheidsgevoel, de basis waarop hij de theologie wilde optrekken. Schleiermachers schlechthinniges Abhängichkeitsgefühl associeer ik echter met honden en hondenbezitters, tot wier Verächtern ik mij reken. Religieuzen als volgzame honden met hangende oren? Er zijn uitzonderingen. Neem Snuf. De hond. Wie kent hem niet? Een Duitse herder met een enorm […]
Hoewel ik sympathiseer met de calvinistische wijsbegeerte voel ik me geen calvinist en al helemaal geen ‘vijfpunter’. Aan het eerste punt blijf ik al haken, waardoor ik niet meer aan de volgende vier toekom: de totale verdorvenheid der mensheid. Daarvoor heb ik te weinig geloof. Die totaliteit is mij te groot en te absoluut. Na vijf minuten stop ik met nadenken of mediteren, of hoe die activiteit in relatie tot deze godsdienstige zaken ook heet, […]
Vorige maand overleed mijn moeder. In een statig album met zwarte bladzijden en zilveren onderschriften vond ik een krantenartikel dat tussen de foto’s was geplakt. Het vergeelde papier stak slordig af tegen de romantische kiekjes van het zomerkamp van de vijfde klas van het Marnixgymnasium uit Rotterdam in 1950. Prof. dr. C.C. de Bruin overleden, meldde het artikel. Ah, Zebedeüs! dacht ik, zijn bijnaam vanwege zijn voornaam Cebus. Hij was leraar Nederlands, gepromoveerd op Thomas […]
Eind vorig jaar dook een verkeersregelaar achter een vrouw aan die de Hollandsche IJssel was ingereden. Hij kwam daarbij zelf om het leven, net als de vrouw die hij wilde redden. Dit drama is een klassieke Aristoteles-les: de deugd des moeds is het optimum tussen twee ondeugden: lafheid en roekeloosheid. Deugdzaam leven betekent onder meer berekenend leven. Je leven in de waagschaal stellen om een naaste te redden is weliswaar heel nobel, maar waarschijnlijk ook […]
Je woont toch om te leven? Ik meen dat het De Hypotheker was, die met deze slogan adverteerde. Een boeiend dilemma. Op de achtergrond speelt de verzwegen vraag: Je werkt toch om te wonen? Want daar is de hypotheekverstrekker voor. Mooi wonen betekent hard werken, veel lenen en dus eigenlijk niet leven. Dat is de paradox die De Hypotheker laat zien. En zelf is de hypotheekverstrekker een onderneming, en een onderneming moet winst maken, maximale […]
Ineens duiken ze op, woorden die er eerst niet waren, voor verschijnselen die er eerst niet waren, maar die iedereen in een mum van tijd kent. Voor een buitenstaander is het abacadabra. Wie zou er vóór de opkomst van de smartphone hebben kunnen raden wat killfie betekent? Een killfie is het moderne alternatief voor een natuurlijke dood. Een heroïsche selfie voor een aanstormende trein, leeuw of beer, die tegelijk je laatste daad is. Sterven in […]
Er wordt niet meer geravot. Ooit een beproefd middel om stemmingen tussen ouders en kinderen te neutraliseren. Daarna konden de partijen verder met een tabula rasa. Alle opvoedingstijd gaat nu zitten in het voeren van intellectuele gesprekken. Wat met een enkele vingerophef kan worden afgedaan: “Eh! Niks ervan!”, moet nu met argumenten worden onderbouwd. Argumenten leggen echter geen gewicht in de schaal. Conclusies helpen al helemaal niet. “Dat is jóúw conclusie”, zeggen kinderen van nu. […]
