Jaargang 08 – 2018

Geen afbeelding

‘De macht van de verbeelding’ in de natuurwetenschap

Gerard Nienhuis Jaargang 08 - 2018, Meirevoutie 50 jaar

Alfa- en gammawetenschappen willen zich graag spiegelen aan de natuurwetenschappen. Onderzoek moet ‘evidence based’ zijn. Daarmee doen deze wetenschappen zichzelf echter tekort, vindt Gerard Nienhuis. Een strikt causale benadering is in deze wetenschappen niet mogelijk en levert onvoldoende begrip op. Ook in de natuurwetenschappen zelf draait het niet in de eerste plaats om ‘evidence’. De rol van verbeelding is veel belangrijker. Natuurwetenschappers werken aan vragen waarop nog geen antwoord is. Dan komt het aan op […]

Geen afbeelding

De intieme revolutie van jonge rebellen

Nico Koning Jaargang 08 - 2018, Meirevoutie 50 jaar

Voor vrijheid en gelijkheid is wel vaker een revolutie ontketend. Nieuw in de Meirevolutie van 1968 was volgens Nico Koning het aspect van de generaties. Daarmee werd die revolutie een intieme zaak: opstand van jongeren tegen het gezinshoofd binnen de gezinnen. Deze revolutie is niet mislukt. Mijn droom is dat de jeugd in opstand komt”, verzuchtte Jan Terlouw in een interview naar aanleiding van de verschijning van zijn Boekenweekessay. Jongeren zouden misschien nog in staat […]

Geen afbeelding

Ontwikkeling blijft thuiswerk – Hoe de kerken hun rol in de revolutie oppikten en weer verloren

Greetje Witte-Rang Jaargang 08 - 2018, Meirevoutie 50 jaar

Op 15 maart jl. maakte Trouw op de voorpagina melding van de opheffing van de oecumenische ontwikkelingsorganisatie Oikos. Greetje Witte-Rang (1954, theologe) werkte bijna 25 jaar voor Oikos, van 1983 tot 2007. De redactie vroeg haar te reflecteren over de revolutie van 1968 en het ontstaan, bestaan en de teloorgang van Oikos. Hoe staan we ervoor in deze tijd? Oikos was een ontwikkelingsorganisatie zonder projecten in de derde wereld. Om dat te begrijpen, moeten we […]

Geen afbeelding

Calvijn en de economische actualiteit (2)

Roelf Haan Jaargang 08 - 2018, Theologie

Calvijn is niet alleen maar de kerkhervormer, integendeel, zijn denken blijkt verrassend inclusief te zijn. Calvijns taal, ook zijn theologische taal, is voluit humanistisch. Dat is van grote betekenis in onze eigen tijd, die er een is van kleiner wordende kerken en van secularisering. Calvijn wint hierdoor slechts aan zeggingskracht, vindt Roelf Haan, die een vervolg geeft aan zijn essay in het decembernummer. Een belangrijk verschil tussen Calvijn en de calvinisten na hem is dat […]

Geen afbeelding

Vrijheid in verschil – Een pleidooi tegen technocratie

Lambert Pasterkamp Economie & management, Jaargang 08 - 2018

Bestaat er voor elk probleem een redelijke oplossing? Lossen onze meningsverschillen op als we elkaar beter gaan begrijpen? Kunnen we met meer informatie betere keuzen maken? In tijden van een bijna heilig vertrouwen in techniek, bestaat de neiging om ook politiek op technische wijze te begrijpen. Als politiek techniek wordt, wordt ze technocratie. Waar in de techniek de functie centraal staat – werkt het? – daar wordt door technocratisch denken politiek zélf tot iets functioneels. […]

Geen afbeelding

Valse munters in de filosofie – William Desmond als criticus

Sander Griffioen Jaargang 08 - 2018

In dit essay laat Sander Griffioen zien hoe het begrip ‘vervalsing’ in het werk van de Ierse filosoof William Desmond1 een centrale rol speelt. Tegelijk wijst hij op enkele onvolkomenheden en onduidelijkheden in de belangrijkste teksten over vervalsing. Centraal staan Desmonds boeken Hegel’s God. A Counterfeit Double? (2003), The Intimate Universal (2015) en een essay over Solovjov en Sjestov. Bij mijn afscheid aan de VU in 2006 schonk William Desmond me een replica van de […]

Geen afbeelding

Heelheid als voorwaarde voor wijsheid

Roshnee Ossewaarde-Lowtoo Filosofie, Jaargang 08 - 2018

In het christelijke denken over technologie draait het volgens Roshnee Ossewaarde om het cultiveren van voldoende wijsheid, dat wil zeggen, onderscheidingsvermogen om tussen het (technologisch) mogelijke en het wenselijke te onderscheiden. Het kader waarin de christelijke techniekfilosofie zich voltrekt wordt grotendeels bepaald door de christelijke visie op de aard van de mens, het hoogste goed, de relatie van de mens tot zijn/haar naaste, tot God, en tot de wereld. Het hoogste goed is God zelf, […]

Geen afbeelding

Verlangen naar zinvolheid van het Zijn

Klaas van der Zwaag Filosofie, Jaargang 08 - 2018

Martin Heidegger (1889-1976) is een van de bekendste maar ook meest omstreden filosofen in de twintigste eeuw. Omstreden, niet alleen vanwege zijn duistere taal, maar ook vanwege zijn sympathieën voor het nationaalsocialisme. Een recente biografie verbloemt de werkelijkheid niet, maar beschouwt Heidegger desalniettemin als een groot denker, die toch uiteindelijk gerehabiliteerd is. Heidegger wordt wel eens ‘de grootste zoeker van de 20ste eeuw’ (Bernhard Welte) genoemd. Zo heb ik hem ook leren kennen in mijn […]

Geen afbeelding

Bewijst het vitamine C-pseudogen gemeenschappelijke afstamming?

Rafael Benjamin Debat, Jaargang 08 - 2018, Lezers reageren

Theoretisch bioloog en filosoof Rafael Benjamin reageert op het artikel ‘Evolutie, raar maar waar?’ van Marnix Medema dat verscheen in Soφie 2017-4. Met belangstelling las ik in Sophie nummer 4 van 2017 het artikel ‘Evolutie: raar maar waar?’ van de bioloog Marnix Medema. In dat artikel valt hij dr. Gijsbert van den Brink bij die stelt dat de macro-evolutieleer verenigbaar is met het christelijke geloof. Van den Brink zette dit standpunt uiteen in zijn boek […]

Geen afbeelding

Bescheidenheid past in debat over evolutie

Klaas van der Zwaag Boekbesprekingen, Jaargang 08 - 2018

Over schepping contra evolutie is zo langzamerhand het laatste woord nog niet gezegd. Het boek van Jan van Bemmel, emeritus hoogleraar in de medische informatica aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, pleit voor nuchterheid en bescheidenheid. En het blad Wapenveld wijst op een derde perspectief, tussen enerzijds ongeremd geloof in de wetenschap en anderzijds creationistisch fundamentalisme. Van Bemmel stelt dat de wetenschap niet in staat is om vanuit zichzelf iets te zeggen over een eerste oorzaak, […]