Bij het onderwerp burgerschap moet ik – zeker in december – terugdenken aan het jaar 2010. Toen deed Jan Peter Balkenende, destijds premier van ons land, de oproep aan burgers om zelf hun stoep sneeuwvrij te vegen. Nederlanders moesten volgens hem weer meer verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving. Ze moeten niet alleen zorgen voor hun eigen tuin, maar ook voor de gedeelde stoep. De publieke ruimte is niet alleen een zaak van de overheid, maar […]
Sinds 2006 zijn scholen in Nederland verplicht burgerschapsonderwijs aan te bieden. Met een extra wet werd die opdracht in 2021 nog eens aangescherpt. In deze bijdrage probeert Roel Kuiper de achtergronden bloot te leggen van deze politieke en maatschappelijke aandacht voor burgerschap. Vanwaar burgerschapsonderwijs? Over wiens of welk burgerschap hebben we het? De eerste vraag beantwoordt hij vanuit het perspectief van de overheid, de tweede vanuit het perspectief van de (christelijke) school. Van herwaardering van […]
In ‘Klassieker’ wordt de achtergrond, inhoud en relevantie van een klassieke tekst belicht. Deze keer Politeia van Plato. Wat is recht? Wat is waar? Zijn normen cultuurgebonden? Hoe word je gelukkig? Zo open als deze vragen zijn, zo lang stellen we ze al. Plato’s Politeia stelde ze nadrukkelijk en vormde de vragen van latere eeuwen. Maar wat heeft deze klassieker eigenlijk te zeggen? En wat was zijn bijdrage in zijn eigen tijd? In zijn bespreking […]
In een gepolariseerde samenleving is de burgerschapsopdracht bedoeld om wederzijds begrip te bevorderen. Aan de hand van Hannah Arendts werk over vorming en onderwijs en lesmateriaal over het Binnenveld—een microkosmos van de ruimtelijke dilemma’s en tegenovergestelde belangen waar Nederland mee worstelt—geeft Hanke de Vries-van den Ende duiding aan hoe burgerschap vormgegeven kan worden te midden van een politiek en sociaal krachtenveld. Burgerschapsopdracht In de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) en de Wet op het […]
De politieke tegenstelling tussen links en rechts is nog altijd beeldbepalend, ook al heeft zij in de loop van de geschiedenis wel een veranderende betekenis gehad. In dit artikel wil Jan Hoogland laten zien dat deze tegenstelling echter geen betrouwbare politieke indicatie geeft voor het profiel van partijen of bevolkingsgroepen. Het spreken in termen van links-rechts stamt al uit de tijd van de Franse revolutie en is gebaseerd op de plek die vertegenwoordigers innamen in […]
In ‘De wereld van Sophie’ komt een student of middelbare scholier aan het woord. Deze keer Gert Jan van Deelen over ‘de Weberthese.’ Hoe zou u omschrijven dat het team waarin u werkt, wordt gekenmerkt door harde werkers? Het is goed mogelijk dat u zegt: “Mijn team kenmerkt zich door een calvinistisch arbeidsethos.” Als de naam Max Weber (1864-1920) klinkt, herinnert u zich wellicht dat zijn these verband houdt met dit ethos en haar ontstaan. […]
In ‘Mensbeeld’ wordt een spraakmakende denker geïnterviewd. Eerder dit jaar verscheen het boek Een brug naar God van René van Woudenberg, met als ondertitel ‘Hoe filosofie en wetenschap ons voeren naar het mysterie’. Dat is natuurlijk aanleiding voor een gesprek in Sophie. Bovendien bereikte Van Woudenberg in september de pensioengerechtigde leeftijd (of in academisch jargon de emeritaatsleeftijd). Wanneer een afscheid er daadwerkelijk zal zijn, is op het moment van schrijven van dit interview nog geheel […]
Het laatste kwart van de 19de eeuw bracht de doorbraak van de journalistiek in de hele westerse wereld, ook wel bekend als ‘The Invention of Journalism’. Ver voor alle anderen, waarschijnlijk ook internationaal, ontwikkelde Abraham Kuyper al zijn eigen visie. Johan Snel verkent wat hem voor ogen stond en wat we intussen kennen als betrokken journalistiek, een ideaal waarin burgers meer centraal staan dan in de ‘objectieve’ school van de afgelopen eeuw. Wat burgerschap betekent, […]
In het jaar 579 vertrok de monnik Augustinus, in opdracht van paus Gregorius de Grote, vanuit Rome naar de Britse Eilanden om de Saksische koning Ethelbert tot het christendom te bekeren. Naast het evangelie bracht de missie ook iets anders mee: de handboeken van een onderwijsideaal dat lang daarvoor al tot bloei was gekomen. In zijn lijvige proefschrift over goed onderwijs in een democratie haalt Jordi Wiersma deze missie aan om aan te tonen hoe […]
In de “noot van de vertaler” vertelt vertaler Mark Wildschut hoe Hannah Arendt na de Tweede Wereldoorlog lange tijd tevergeefs zocht in antiquariaten naar een exemplaar van haar proefschrift. De anekdote illustreert dat Arendts werk over Augustinus’ liefdesbegrip geen standaardwerk was. En eerlijk is eerlijk, als Arendt niet een bekende filosoof was geworden, zou haar boek in vergetelheid zijn geraakt. Arendts interpretatie van Augustinus is te eigenzinnig en idiosyncratisch om als standaard te gelden. Het […]
