Filosofie en maatschappij

Schaarste aan zorg of overvloed aan gezondheid?

Gerard Adelaar Filosofie en maatschappij

De discussie over de financiële en personele onhoudbaarheid van de zorg is nooit ver weg. Volgens Gerard Adelaar zijn deze vraagstukken uitingen van dieperliggende maatschappelijke aandoeningen: schaarste aan gezondheid en leven. Nastrevenswaardig is juist te zoeken naar de overvloed in het leven en uit te gaan van de veerkracht van mensen. De afgelopen decennia stond de publiek bekostigde zorg in het onheilspellende schijnsel van de onhoudbaarheid ervan, vooral financieel. Dat is inderdaad een belangrijke kwestie, […]

Hebben of zijn, dat is de kwestie. Over levensbeschouwing in het postgroei-debat

Lambert Pasterkamp Filosofie en maatschappij

Moeten we krimpen voor het klimaat? Die vraag gaat verder dan het domein van de economie. In wezen is het zelfs eerder een politiek-theologische vraag.[1] Meer nog dan een sluitende economische redenering, is de heersende levensoriëntatie bepalend voor wat het maatschappelijke antwoord wordt op deze vraag. Iemand die laat zien waarom, is sociaal-filosoof Erich Fromm (1900 – 1980). Lambert Pasterkamp onderzoekt de bruikbaarheid van de levensbeschouwelijke taal die Fromm aanreikt in het betreffende debat.   […]

Grenzen aan de groei: een Girardiaanse analyse

Hans Weigand Filosofie en maatschappij

De moderne tijd is in vele opzichten bijzonder, maar zeker ook vanwege de indrukwekkende economische groei. Sinds 1995 is de totale consumptie in Nederland al met 44% gestegen. Wat is daarvan de achtergrond? Waarom moet onze consumptie blijven groeien? Zijn de menselijke behoeftes echt oneindig? Hans Weigand analyseert de moderne economische groei met behulp van de mimetische theorie van René Girard en confronteert deze met de visie op de mens als homo cooperans van Govert […]

Meritocratie en sociale afstand

Kees Vuyk Filosofie en maatschappij, Jaargang 11 - 2021, Nabijheid

Kees Vuyk betoogt dat de hiërarchie van hoger en lager opgeleiden niet de zoveelste variant is van de aloude rangorde van volk en elite. Waar vroeger iemands sociale positie werd toegeschreven aan het lot, wordt deze nu opgevat als een gevolg van onze eigen keuzes en inzet. In onze meritocratische samenleving neemt de sociale afstand tussen winnaars er verliezers sterk toe. Die toenemende afstand zet de stabiliteit van de samenleving onder druk. Een groeiende sociale […]

De school en de paradoxen van de moderniteit

Wolter Huttinga Filosofie en maatschappij, Jaargang 11 - 2021

In augustus verscheen de bundel Mens worden, waarin een aantal auteurs reflecteren op de relatie tussen pedagogiek en theologie. Wolter Huttinga dacht in zijn bijdrage na over de bredere culturele-filosofische stromen waarin het onderwijs vandaag de dag staat. Volgens hem is de school een van de culminatiepunten in de strijd om de moderniteit. Hier volgt een klein deel uit zijn bijdrage. Je kunt door een willekeurige moderne stad lopen en die beschouwen als een op […]

Is nepnieuws nepnieuws?

Jeroen de Ridder Filosofie en maatschappij, Jaargang 11 - 2021

Ongeveer 900 keer, oftewel vier jaar lang gemiddeld ruim vier keer per week. Zo vaak twitterde Donald Trump ‘fake news’ volgens onderzoek van de Amerikaanse nieuwszender CNBC (Rattner 2021). Het was zelfs zijn meest gebruikte uitdrukking van twee woorden. Nu het stof van vier jaar Trump neerdaalt, kunnen we achteromkijken en een balans opmaken. Wat is nepnieuws eigenlijk, vraagt Jeroen de Ridder zich af. Is er echt zo veel van, zitten we allemaal in onze […]