Filosofie en maatschappij

Vrijwel direct nadat ChatGPT eind november vorig jaar door het Amerikaanse bedrijf OpenAI geïntroduceerd werd, stond het overal in de wereld volop in de belangstelling. Deze interesse houdt nog altijd aan. De droom van kunstmatige intelligentie lijkt eindelijk waargemaakt. Of toch niet? Waartoe zal ChatGPT uiteindelijk in staat zijn en wat kan het nu al? Is wat deze software doet te begrijpen als denken? Moeten we zeggen dat ChatGPT komt tot begrip en oordeelsvorming? Emanuel […]

Opvoeders en kinderen, en leraren en leerlingen kennen hun momenten van boosheid. In deze bijdrage gaat pedagoog Joop Berding na wat boosheid betekent voor de onderlinge verhoudingen en wat opvoeders en leraren kunnen doen om op een humane wijze met woede om te gaan. Een belangrijke stem in zijn verhaal is die van Janusz Korczak: hij werkte met kinderen aan een zo rechtvaardig mogelijke opvoedingspraktijk. “Kwaad worden is menselijk, kwaad blijven is duivels.” – Deze […]

Bestaat God? En wat wordt God genoemd vanuit diverse perspectieven? Henk van der Werf verdiepte zich in Seneca, de Stoa en Harry Kuitert om een antwoord te vinden op die vragen. Hij neemt u mee langs de denklijnen van dit drietal en verkent vanuit diverse perspectieven hoe we mens kunnen zijn naar Gods bedoeling met het oog op de huidige toestand van de aarde. “Geloof jij eigenlijk in God?”, wordt mij wel eens gevraagd. Mijn […]

De discussie over de financiële en personele onhoudbaarheid van de zorg is nooit ver weg. Volgens Gerard Adelaar zijn deze vraagstukken uitingen van dieperliggende maatschappelijke aandoeningen: schaarste aan gezondheid en leven. Nastrevenswaardig is juist te zoeken naar de overvloed in het leven en uit te gaan van de veerkracht van mensen. De afgelopen decennia stond de publiek bekostigde zorg in het onheilspellende schijnsel van de onhoudbaarheid ervan, vooral financieel. Dat is inderdaad een belangrijke kwestie, […]

Moeten we krimpen voor het klimaat? Die vraag gaat verder dan het domein van de economie. In wezen is het zelfs eerder een politiek-theologische vraag.[1] Meer nog dan een sluitende economische redenering, is de heersende levensoriëntatie bepalend voor wat het maatschappelijke antwoord wordt op deze vraag. Iemand die laat zien waarom, is sociaal-filosoof Erich Fromm (1900 – 1980). Lambert Pasterkamp onderzoekt de bruikbaarheid van de levensbeschouwelijke taal die Fromm aanreikt in het betreffende debat.   […]

De moderne tijd is in vele opzichten bijzonder, maar zeker ook vanwege de indrukwekkende economische groei. Sinds 1995 is de totale consumptie in Nederland al met 44% gestegen. Wat is daarvan de achtergrond? Waarom moet onze consumptie blijven groeien? Zijn de menselijke behoeftes echt oneindig? Hans Weigand analyseert de moderne economische groei met behulp van de mimetische theorie van René Girard en confronteert deze met de visie op de mens als homo cooperans van Govert […]