2024-3

Hoop: een cruciale drijfveer

Steven van den Heuvel Beweegrede

‘Hoop’ staat in toenemende mate in de belangstelling; overal duikt het woord op, in verschillende contexten. Zo lanceerde SIRE recentelijk een hoop-campagne in Nederland, getiteld ‘vindt je lichtpuntje’. En Paus Franciscus heeft het Rooms-Katholieke jubeljaar 2025 het motto ‘pelgrims van de hoop’ gegeven. Deze focus op hoop is goed te begrijpen in het licht van de vele crises die ons bedreigen: naast mondiale uitdagingen zoals nieuwe oorlogen en de steeds zichtbaar wordende klimaatcrisis zijn er […]

“De hoop die in ons leeft.” Over christelijke hoop voor kwetsbare mensen

Hans Schaeffer Filosofie en theologie, Thema-artikel

Over hoop wordt gelukkig veel gezegd tegenwoordig. Christelijke hoop is, samen met geloof en liefde, één van de drie belangrijkste christelijke deugden (1 Kor. 13:13). Maar ook buiten kerken klinkt het woord. ‘Vind je lichtpuntje en durf te hopen,’ is de slogan van een recente Sire-campagne. Wat maakt christelijke hoop nu specifiek christelijk? Hans Schaeffer belicht deze vraag vanuit de specifieke invalshoek van christelijke praktijken. Waar wordt christelijke hoop ‘gedaan’, beleefd, geleefd? Zijn er specifieke […]

Hoop als een sociale deugd: een Afrikaans-filosofisch perspectief

Pius Mosima Antithese

In ‘(Anti)these’ reageren een of twee auteurs op een stelling. Deze keer verdedigt de filosoof Pius Mosima de stelling: “Hoop is primair een sociale deugd, in plaats van een individuele deugd.” In dit kader gaat Mosima in op het begrip vitale kracht, zoals dat ontwikkeld is in de Afrikaanse Bantoe-filosofie. Dit essay is vertaald uit het Engels door Steven van den Heuvel. Inleiding Het is makkelijk om wanhopig te worden over Afrika, vooral gezien de […]

Hoop in de gezondheidszorg

Erik Olsman Thema-artikel

Hoop speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven, zeker gedurende ziekte. Erik Olsman prikkelt de lezer om te reflecteren op hoop in de gezondheidszorg vanuit filosofisch – vooral ethisch – perspectief. Hoop blijkt op verschillende manieren gewaardeerd te kunnen worden, waarbij hoop vaak een meerstemmig en dynamisch karakter heeft. Op basis van diverse studies laat de auteur zien dat hoop en compassie verbonden zijn. Hij schetst hoe dit in de christelijke theologie – op […]

De blijvende relevantie van Jürgen Moltmanns Theologie der Hoffnung

Steven van den Heuvel Klassieker

In ‘Klassieker’ wordt de achtergrond, inhoud en relevantie van een klassieke tekst belicht. Deze keer Theologie der Hoffnung van Jürgen Moltmann. De publicatie van dit boek, in 1964, heeft een grote en diepgaande invloed gehad op de christelijke theologie – zijn voorstel om de eschatologie te zien als het hart van de theologie sprak velen aan en heeft tot een nieuw élan binnen de kerk geleid. Tegelijk roept het boek kritische vragen op. Steven van […]

Biohacking, maakbare visie op gezondheid of middel om dichter tot God te komen?

Ruben van den Hul Essay

Als we aannemen dat het correct onderhouden van het lichaam onderdeel is van een christelijke levenswijze, en biohacking dit correct onderhouden bevordert, dan lijken een christelijke levenswijze en biohacking logischerwijs hand in hand te kunnen gaan. Maar valt dit wel zo simpelweg te stellen? In dit artikel bespreekt Ruben van den Hul waarom deze redenatie wel op gaat, maar ook vatbaar is voor enkele valkuilen. Wat is biohacking? Allereerst is het goed om te begrijpen […]

Culturele ontsluiting volgens Herman Dooyeweerd

Jan van der Stoep Grondmotief

In ‘Grondmotief’ wordt een kernbegrip uit de reformatorische wijsbegeerte of theologie uitgediept en geactualiseerd. Deze keer het begrip ‘ontsluiting’ uit de filosofie van Herman Dooyeweerd door Jan van der Stoep. Het begrip heeft een belangrijke rol gespeeld in het reformatorisch wijsgerige denken over cultuurontwikkeling. Wat betekent het begrip precies? Hoe helpt het ons om cultuurontwikkeling te duiden? En welke kritiek is er op het begrip gekomen? Mensen, zo stelt Dooyeweerd, zijn cultuurvormende wezens. Ze vormen […]

“Ik vind hoop in de verbinding die ik ervaar met ecosystemen”

Steven van den Heuvel Mensbeeld

In ‘Mensbeeld’ wordt een spraakmakende denker geïnterviewd. Deze keer wordt Elin Kelsey, een Canadese milieuactiviste, hoop-onderzoekster, alsook auteur van bekroonde kinderboeken geïnterviewd door Steven van den Heuvel. Elin Kelsey zet zich in voor een heroriëntatie van de mens in het ecosysteem – ook is ze een gepassioneerd pleitbezorger voor het inbrengen van een hoopvol perspectief in de milieu-ethiek. Ze is kritisch op vormen van doemdenken, in relatie tot klimaatverandering. In gesprek met een positieve ‘dwarsdenker’, […]

Expeditie Robinson Het ethische denken van Marilynne Robinson

Bart Cusveller Vrij artikel

Op 5 april 2024 presenteerde Bart Cusveller op Hogeschool Viaa in Zwolle een nieuw deel in de reeks Verantwoording, Van waarde zijn. Kennismaking met het denken van Marilynne Robinson. Het is in ons land de eerste inleiding die de cultuurfilosofische non-fictie van deze schrijfster ontsluit. Op het minisymposium ter gelegenheid van de presentatie gaf Bart Cusveller als introductie onderstaande ‘samenvatting van de samenvatting’. Te zijn of niet te zijn Marilynne Robinson (1943) is een hedendaagse […]

‘Het woord is aan de natuur’ over het ‘parlement der dingen’

Nicolaas Stam De wereld van Sophie, Natuur en milieu

In ‘De wereld van Sophie’ komt een student of middelbare scholier aan het woord. Deze keer Nicolaas Stam over ‘het parlement der dingen.’ In dit artikel zal hij laten zien dat het een stem geven aan de natuur ons een nieuw perspectief biedt in een wereld van crises. In de hedendaagse wereld heeft de mens voortdurend de problematische neiging zichzelf centraal te stellen, zich te verheffen boven alle andere vormen van leven, en de natuur […]