Waar je mee omgaat, daar word je mee besmet. Dit gezegde is de afgelopen tijd op een pijnlijke manier waarheid geworden. Ik kan mij nog goed herinneren dat we tijdens de verdediging van mijn proefschrift op 10 maart 2020 – twee dagen voordat de eerste lockdown werd afgekondigd – wat onwennig en halfslachtig een van de eerste maatregelen namen: geen handen schudden. We zijn nu anderhalf jaar verder en het is de vraag of de […]
Het gemis aan ontmoetingen en aanraking als gevolg van de coronapandemie, maakt duidelijk hoezeer fysieke nabijheid deel uitmaakt van de zin van het leven. Naar aanleiding hiervan werpt Renée van Riessen de vraag op waarom dat zo is. Is er samenhang tussen zin hebben in nabijheid en de zin van nabijheid? Ze onderzoekt deze vraag in gesprek met een viertal schrijvers en filosofen: Michel Houellebecq, Martin Buber, Emmanuel Levinas en Marilynne Robinson. De coronapandemie heeft […]
Renée van Riessen besprak in haar afscheidslezing vier vensters op nabijheid en dat levert talloze waardevolle inzichten op. In zijn reactie op deze lezing doet Rik Peels een poging tot een christelijke inbedding van nabijheid. Hij stelt daarbij vragen als: wie dien ik nabij te zijn? Zijn er grenzen aan nabijheid? Is er hoop als je geen nabijheid vindt in deze wereld? God, schenk ons de kracht dicht bij U te blijven dan zal ons […]
Tijdens de coronacrisis is weer gebleken hoe essentieel de moderne techniek voor ons is: niet alleen hebben we het nodig om het virus te bestrijden, ook kunnen we elkaar nog blijven ontmoeten dankzij technische alternatieven als het videobellen. Zijn dit redenen om optimistisch te zijn over de moderne techniek? Of dreigt een nog veel groter gevaar op het moment dat we de moderne techniek volledig omarmen? Vanuit de Duitse filosoof Martin Heidegger verkent André van […]
Corona zette fysieke aanraking en nabijheid onder druk. Philip Troost laat in dit artikel zien waarom dat problematisch is. Lichamelijkheid is onze zijnswijze. Ik heb niet alleen een lichaam, ik bén het ook. Daarom raakt fysiek contact en aanwezigheid ons diepste wezen, net zoals het opschorten ervan door de maatregelen. De plek van lichamelijkheid in de geschiedenis van de filosofie verklaart de blinde vlek voor het lichaam als essentieel voor wie we zijn als geestelijk, […]
Kees Vuyk betoogt dat de hiërarchie van hoger en lager opgeleiden niet de zoveelste variant is van de aloude rangorde van volk en elite. Waar vroeger iemands sociale positie werd toegeschreven aan het lot, wordt deze nu opgevat als een gevolg van onze eigen keuzes en inzet. In onze meritocratische samenleving neemt de sociale afstand tussen winnaars er verliezers sterk toe. Die toenemende afstand zet de stabiliteit van de samenleving onder druk. Een groeiende sociale […]
Op een mooie vrijdagochtend in juni bracht Teunis Brand een bezoek aan prof. dr. Renée van Riessen, een kleine week na de conferentie die in het teken stond van haar afscheid als bijzonder hoogleraar Christelijke Filosofie aan de Universiteit Leiden, een functie die ze vervulde van 2011 tot 2020. Hij sprak haar over haar achtergrond, kennismaking met filosofie, inspiratiebronnen en de rode draden die door haar werk lopen. Ik heb een keer een mooie podcast […]
Friedrich Nietzsche staat bij velen bekend als atheïstisch filosoof. Maar doen we hem met die typering recht? Volgens Aron van Os niet. Zijn zorgvuldige lezing van de teksten van Nietzsche maakt duidelijk dat Nietzsches relatie tot het christendom op zijn minst ambivalent is. Zo keert hij zich in zijn werk tegen de symboliek van de gekruisigde Christus maar identificeerde zich er tegelijkertijd ook mee. God is dood! Deze uitspraak van Friedrich Nietzsche levert hem tot […]
Wat maakt kennis van gebeurtenissen uit het verleden tot wetenschappelijke historische kennis? Wat zijn de criteria daarvoor? Guus Labooy gaat in op twee controversiële maar zeer belangrijke vragen voor de geschiedwetenschap. Als eerste: is het vereist om af te zien van Gods handelen in de geschiedenis? Moet de historische wetenschap Gods handelen ‘buiten haakjes zetten’? En ten tweede: vereist het wetenschappelijke karakter van historische kennis een heel hoge graad van zekerheid? Hoort naturalisme intrinsiek bij […]
In augustus verscheen de bundel Mens worden, waarin een aantal auteurs reflecteren op de relatie tussen pedagogiek en theologie. Wolter Huttinga dacht in zijn bijdrage na over de bredere culturele-filosofische stromen waarin het onderwijs vandaag de dag staat. Volgens hem is de school een van de culminatiepunten in de strijd om de moderniteit. Hier volgt een klein deel uit zijn bijdrage. Je kunt door een willekeurige moderne stad lopen en die beschouwen als een op […]
