Kan dat, heel bewust proberen een authentieke selfie te maken? Die vraag kwam bij me op naar aanleiding van de opmerkingen over dit moderne zelfportret die Gerrit Glas maakt in zijn artikel over waarachtigheid. Als je een selfie maakt, ben je je bewust van jezelf. Je bekijkt de foto nog eens. Je herschikt je haar, probeert een andere blik en maakt er nog een paar. Ja, deze geeft goed weer wie ik ben. Of is […]
In de praktijk van opvoeding en onderwijs lijken twee tegenstrijdige principes centraal te staan. Aan de ene kant benadrukken opvoeders en leraren dat kinderen unieke persoonlijkheden zijn. In hun ontwikkeling en vorming gaat het erom dat ze ‘worden wie ze zijn’. Aan de andere kant willen opvoeders en leraren ook iets meegeven en voorleven. Ze zien bijvoorbeeld het belang van het goede voorbeeld geven. In dit artikel laat Pieter Vos zien dat het theologische begrip […]
Alle onderwijs is gericht op vorming van leerlingen. Maar wat is dat eigenlijk, vorming? Roel Kuiper onderscheidt in dit artikel vier betekenissen van vorming. De meeste nadruk legt hij daarbij op de vierde en meest fundamentele betekenis, namelijk dat vorming gebeurt door nieuwe betekenissen te ontvangen. Zo bezien is leren een vorm van genade: een open en nooit eindigend proces waar je wel gedisciplineerd aan kunt werken, maar dat niet te beheersen is. Wie over […]
In deze bijdrage laat Gert Biesta zien wat de pedagogiek op tafel heeft te leggen in het gesprek met de theologie. Hij laat zien dat in de moderne pedagogiek het thema van de menselijke vrijheid centraal staat. Het meest fundamentele pedagogische ‘gebaar’ is daarom iemand op diens vrijheid wijzen, en daarmee op de mogelijkheid van mens-zijn dat in die vrijheid besloten ligt. In het gesprek tussen pedagogiek en theologie kan de theologie vooral helpen de […]
Waarachtigheid heeft niet alleen te maken met jou als persoon, maar ook met wat je doet. Het zegt iets over beide tegelijk: of wat je doet klopt met wie je bent. Het gaat dus om de verbinding tussen ‘zijn’ en ‘doen’. Om die verbinding te begrijpen helpt het om rekening te houden met de ik-zelf relatie als een relatie die op zijn beurt vervlochten is met andere relaties, zo betoogt Gerrit Glas. Waarachtigheid heeft te […]
Søren Kierkegaard Afsluitend onwetenschappelijk naschrift (vertaald door Jan Marquart Scholtz (†) en onder redactie van Paul Cruysberghs en Karl Verstrynge) Uitgeverij Damon 2021 848 pagina’s, € 59,90 Authentiek mens zijn, daarvoor moet je zeker bij de Deense denker Søren Kierkegaard zijn. De titel ‘vader van het existentialisme’ heeft hij vooral te danken aan zijn Afsluitend onwetenschappelijk naschrift, dat nu voor het eerst in het Nederlands is vertaald. Klaas van der Zwaag bespreekt dit lijvige werk, […]
De wereldwijde coronapandemie die we nu doormaken is een gebeurtenis zonder weerga. Het debat over vaccinatie en vaccinatiedwang heeft wel een historische parallel: eind negentiende, begin twintigste eeuw twistte men in Nederland over al dan niet verplichte inenting tegen de gevreesde pokziekte. Bas en Joost Hengstmengel diepten een vergeten, maar blijvend actuele tekst van de christelijke rechtsfilosoof Herman Dooyeweerd (1894-1977) over dit onderwerp op uit de archieven. In 1923 verscheen van de hand van Herman […]
Het is een vraag die helemaal past in deze tijd van advent: waarom was het eigenlijk nodig dat God als mensenkind ter wereld kwam? Anselmus van Canterbury wijdde er zo’n 1000 jaar geleden de beroemde tekst Cur Deus homo (Waarom God mens werd) aan. Hij maakt daarin gebruik van economische en juridische begrippen. Lans Bovenberg, hoogleraar economie in Tilburg en Rotterdam, en René Maatman, hoogleraar vermogensbeheer en pensioenvraagstukken aan de Radboud Universiteit, gaan erover in […]
Gerrit Glas (1954) werd op 1 januari 1992 benoemd tot hoogleraar Reformatorische Wijsbegeerte aan de Universiteit Leiden. Van de verschillende leerstoelen die hij sindsdien heeft bezet, heeft hij er momenteel – bijna 30 jaar later – nog één over: de Dooyeweerd-leerstoel aan de VU. Teunis Brand sprak hem over zijn fascinatie voor emoties, de relevantie van Dooyeweerds filosofie, de complexiteit van de hedendaagse gezondheidszorg en … gras maaien. Sinds maart 2021 woont Gerrit Glas in […]
Is de moderniteit schatplichtig aan het christendom of niet? En zo ja, wat betekent dit voor de moderniteit? Sjoerd Griffioen bespreekt dit vraagstuk door middel van een analyse van het Duitse secularisatiedebat, waarin hij zich met name concentreert op de polemiek tussen Hans Blumenberg en Karl Löwith. Griffioen beargumenteert dat Blumenberg in feite eenzelfde denkwijze deelt als zijn tegenstanders, en dat het met Löwith mogelijk is om een kritiek te leveren op een dergelijk schatplichtigheidsdenken. […]
