Geen afbeelding

Jacques Ellul als theoloog

Dit jaar verscheen voor de derde keer een Nederlandse vertaling van een boek van Jacques Ellul, namelijk De grote stad. Een bijbels perspectief. Wie was Ellul als theoloog?   Jacques Ellul werd geboren in 1912 in Bordeaux en overleed in 1994 in zijn woonplaats, het nabijgelegen dorpje Pessac. Officieel was hij hoogleraar in de rechtswetenschap. Maar hij ontwikkelde zich ook tot historicus,[1] socioloog en theoloog. Ellul heeft bewust afgezien van een zuiver academische carrière; bij […]

Geen afbeelding

Terrorisme en geweld

Terrorisme is de weerspiegeling van onze zelfgecreëerde idealistische wereld: volmaakt vanbuiten, leeg vanbinnen. Dat is Peter Blokhuis eens met Jan van Riessen, die er een boek over schreef. We kunnen echter volgens Blokhuis niet terug tot vóór de Verlichting die de weg opende voor dit nihilisme, maar we kunnen wel in gesprek blijven op basis van moreel besef, dat nog altijd aanwezig is.   Waarom zou ik een ander doden? Het gebod “Gij zult niet […]

Geen afbeelding

Een filosofische geschiedenis van de inhaligheid

Hebzucht lijkt in onze tijd genormaliseerd, greed is good. Hoe kunnen we ons er tegen te weer stellen en hoe moeten we onze markteconomie inrichten en onderhouden? Roel Jongeneel doet een studie.   Hebberige bankiers en speculanten waren schuldig aan de economische crisis van 2008, als je toenmalig minister van financiën Wouter Bos mocht geloven. Al snel sloeg de teneur om. Was de burger echt alleen maar een willoos slachtoffer geweest van egoïstische graaiende financiële […]

Geen afbeelding

Naar een nieuw evenwicht tussen economie en ecologie in de landbouw

Roel Jongeneel, lid van de redactie van Soφie, schreef een nieuw boek over de toekomst van de Nederlandse landbouw. De toekomst van de landbouw staat op de agenda, van de politiek, van de boeren zelf, maar ook van burgers en buitenlui. Jongeneel levert in zijn boek een welkome bijdrage aan het debat. Hij presenteert die met nuance en met overtuiging.   Het boek van Jongeneel, Agricultuur in balans, is een mooie bundeling van het werk […]

Ongeneeslijk religieus

Klaas van der Zwaag

Toen Gerko Tempelman in Amsterdam wilde studeren, werd hij gewaarschuwd dat hij zijn geloof zou verliezen. Dat gebeurde ook, maar hij bleef toch niet los van God. De ondertitel van zijn boek is: “Hoe God verdween uit onze wereld/mijn leven en waarom steeds meer filosofen zeggen dat-ie terug is.” Die filosofen zijn de zogeheten ‘radicale theologen’, die vooral filosofisch te werk gaan. Zij vertegenwoordigen de variant van de ‘God-is-dood-theologen’ in de jaren zeventig, een groep […]

Ad den Besten. Deelbiografie 1923-1955

Klaas van der Zwaag

Een proefschrift over de christelijke dichter en literair criticus Ad den Besten (1923-2015). Ad den Besten groeide op in een hervormd gezin in Utrecht. Toen zijn ouders scheidden, moest zijn vader zijn functie als bestuurslid van het Christelijk Gymnasium in Utrecht opgeven. Hij zegde zijn lidmaatschap van de CHU op en werd lid van de NSB. Dat bepaalde de koers van vader en zoon. Ze werden beide pro-Duits gezind en Ad werd gegrepen door nationalistische […]

Geen afbeelding

Economie door een theologische bril

Jurn de Vries schreef onlangs een boek over een breed scala aan economische vragen en zaken. Het begint met een excurs over de verhouding van de christelijke ethiek en de geest van het neokapitalisme. Dan volgt een hoofdstuk over economische ongelijkheid. Vervolgens komt in twee hoofdstukken de consument aan bod en wordt achtereenvolgens ingegaan op de ethiek van de consumptie en op het maken van schulden. Verder zijn er afzonderlijke hoofdstukken waarin de sociale verantwoordelijkheid […]

Geen afbeelding

Kunst en religie bij Vincent van Gogh

Klaas van der Zwaag

Vincent van Gogh was een sociaal én religieus bewogen kunstenaar. Henk de Jong laat zien hoe het werk van Thomas à Kempis, De navolging van Christus, zijn doorwerking heeft in de schilderijen van Van Gogh. Van Gogh voelde zich niet alleen door het boek aangesproken, maar heeft ook in letterlijke zin aan de roep tot navolgen van Christus gehoor willen geven. Van Gogh heeft eens gezegd dat hij naast de Bijbel slechts twee boeken nodig […]

Geen afbeelding

Filosofie en religie als elkaars vijand

Klaas van der Zwaag

Een tegendraads geluid in de filosofie. De auteur, hispanoloog en historicus, betoogt dat het christendom geen rol meer speelt in universitaire vakgroepen en aanverwante kringen. Filosofie gaat niet meer over de grote metafysische vragen. Universiteiten zijn als bomen waarvan de stam en de wortels niet meer worden gekend. Het gevolg is een toenemende vertakking in steeds kleinere specialismen. Men weet steeds meer over steeds minder. “Men is verdwaald in de twijgen en bladeren. We zien […]

Geen afbeelding

Een vonk van menselijkheid

Klaas van der Zwaag

Theo Witvliet vraagt aandacht voor de relevantie van Martin Bubers denken voor het humanisme, met name op het punt van werkelijke ontmoeting tussen mensen onderling en tussen mens en God. Volgens Buber heeft het moderne besef van eenzaamheid de menselijke existentie tot probleem gemaakt. Volgens de Joodse denker kan de mens als individu nooit tot zichzelf komen zonder de ander. De oerzonde van alle religies is de scheiding tussen leven in de wereld en leven […]