Geen afbeelding

Economie door een theologische bril

Jurn de Vries schreef onlangs een boek over een breed scala aan economische vragen en zaken. Het begint met een excurs over de verhouding van de christelijke ethiek en de geest van het neokapitalisme. Dan volgt een hoofdstuk over economische ongelijkheid. Vervolgens komt in twee hoofdstukken de consument aan bod en wordt achtereenvolgens ingegaan op de ethiek van de consumptie en op het maken van schulden. Verder zijn er afzonderlijke hoofdstukken waarin de sociale verantwoordelijkheid […]

Geen afbeelding

Kierkegaards pleidooi voor authentieke christenen

Klaas van der Zwaag

De Deense denker Søren Kierkegaard (1813-1855) was zijn tijd ver vooruit in zijn beschrijving van de angst als wezenskenmerk van het menselijk bestaan. Zijn hart klopt echter in zijn zoektocht rond de kernvraag van menselijk leven: hoe word ik een christen? Hij waarschuwt ons voor een kerk die een gevestigde orde wordt en zo verstart, aldus Kierkegaard-vertalers Andries Visser en Lineke Buijs. Een wonderlijke ontmoeting in een noordelijke uithoek van Groningen, dichtbij de Waddenzee. Ulrum […]

Geen afbeelding

Het zelf – De reactie van Kierkegaard op Fichte

Suzan ten Heuw

Kierkegaards kennisname van Fichtes geschriften heeft bijgedragen aan zijn ontwikkeling als filosoof van het zelf, is de stelling van Suzan ten Heuw.   In veel geschriften van Søren Kierkegaard (1813-1855) komen zowel directe als indirecte verwijzingen naar geschriften van Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) voor. Aan die verwijzingen kunnen we zien dat Kierkegaard Fichte heeft gelezen. De aard van die verwijzingen roept de vraag op welke rol Fichte heeft gespeeld in de opbouw van het oeuvre […]

Geen afbeelding

Pieter Vos – De pacifistische stem moet op de achtergrond blijven klinken

In het thema oorlog zit een grensoverschrijding. Het is iets wat voorbij de ethiek lijkt te gaan. Toch gaat Pieter Vos de strijd aan met dit thema, zonder pasklare antwoorden. Met een pacifistische stem op de achtergrond die volgens hem moet blijven klinken, bij alle dilemma’s die in de oorlogspraktijk aan de orde zijn. Per 1 januari jl. is hij bijzonder hoogleraar Protestantse Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht aan de PThU in Groningen.   Gefeliciteerd […]

Geen afbeelding

Wat Abraham Kuyper destijds zag – en anderen nu ook

René van Woudenberg

Kuypers ruim honderd jaar oude ideeën over de relatie tussen wetenschap en wereldbeschouwing zijn volgens René van Woudenberg op z’n minst interessant, waarschijnlijk houdbaar en tegenwoordig breed gedeeld. Abraham Kuyper (1837-1920) was een man met geniale trekken. Hij was zowel geleerde als activist, zowel mysticus als publiek orator. Hij was begiftigd met het vermogen om de grote bewegingen van zijn tijd te duiden, zoals de profeet Daniël begiftigd was met het vermogen Nebukadnezars dromen uit […]

Geen afbeelding

Een pedagogiek van de hoop

Jan Marten Praamsma en Danielle van de Koot-Dees

Das menschliche Leben bleibt in den unaufhebbaren Gegensatz zwischen Verzweiflung und Vertrauen, zwischen Hoffnungslosigkeit und Hoffnung, in diesen ewigen Wechselgesang zwischen Hölle und Himmel, hineingestellt   (Bollnow, 1955)   Over hoop worden veel mooie dingen gezegd en geschreven. Hoop vormt de grondstof van ons bestaan. Hoop is gerichtheid op de toekomst, op ontwikkeling, op groei, op nieuw leven. Onze wereld is een hoopvolle wereld, ons bestaan een hoopvol bestaan. Maar… hoop komt niet alleen. De […]

Geen afbeelding

Hoop betekent: handen uit de mouwen

Over hoop wordt vandaag de dag veel gesproken. Neem alleen al de boeken die lijststrekkers in aanloop naar de laatste verkiezingen schreven: Tegen cynisme (Sybrand Buma), Optimist in de politiek (Alexander Pechtold), Hoop voor een verdeeld land (Gert-Jan Segers). Allemaal titels die verwijzen naar gevoelens van hoop en wanhoop. Waarin verschilt hoop van optimisme? Welke rol speelt hoop in de politiek?   Mijn vermoeden is dat we zoveel over hoop spreken omdat we minder vertrouwen […]

Geen afbeelding

De metafysica is niet voorbij

Metafysische vragen, vragen naar alomvattende principes, zullen altijd weer worden gesteld. Ze zijn onmisbaar om onze opvattingen en keuzes te verantwoorden. Een hedendaagse metafysica kan niet anders dan een oneindige discussie zijn, waarin alleen eindige en voorlopige standpunten kunnen worden ingenomen, is de stelling van Eddo Evink, voormalig redacteur van Beweging. Aan de hand van de noties horizon, spel en verhaal, geeft hij een proeve van een hedendaagse metafysica die licht werpt op de kaders […]