Geschiedenis

Negentig jaar verdiepen en verbreden. Een schets van de geschiedenis van de Vereniging voor Reformatorische Wijsbegeerte 1935-2025 

Geschiedenis, Thema-artikel

Thema-artikel | Teunis Brand  Dat er christelijke filosofen van formaat bestaan is één ding. Dat ze ‘school’ maken is iets heel anders. Dat de vereniging en stichting die uit deze school zijn voortgekomen na 90 jaar nog een florerend bestaan leiden, is al helemaal bijzonder. In dit artikel schetst Teunis Brand de geschiedenis van 90 jaar Vereniging voor Reformatorische Wijsbegeerte.   “Degenen, die onze oprichtingsvergadering hebben bijgewoond, zullen het stellig met me eens zijn, dat de […]

Vollenhoven in Zuid-Afrika. Een crash course christelijk filosoferen 

Geschiedenis, Onderwijs, Thema-artikel

Thema-artikel | Rob Nijhoff  Eerder in deze Sophie schetste Sander Griffioen al een beeld van prof. D.H.Th.  Vollenhoven (1892-1978). Vlak voordat hij emeriteerde als hoogleraar, maakte hij een reis naar Zuid-Afrika om daar gastcolleges te geven. Hieronder, zoomt Rob Nijhoff in op deze colleges. Deze zijn niet alleen grotendeels op band bewaard gebleven, de Nederlandse uitgave ervan verschijnt nu ook in Engelse vertaling. En ze roepen de vraag op: wat gaf de gerijpte Vollenhoven met […]

Paulus en zijn mede-filosofen

Albert Joosse Boekbesprekingen, Geschiedenis

Vorige zomer verscheen de handelseditie van Paul and the Philosophers’ Faith, de dissertatie die Suzan Sierksma-Agteres begin 2023 aan de Rijksuniversiteit Groningen verdedigde. Wie de ontwikkeling van christelijk ‘geloof’ uit de Grieks-Romeinse cultuur wil begrijpen moet van dit boek kennisnemen. Sierksma laat overtuigend zien dat Paulus’ spreken over pistis goed past binnen antieke denkrichtingen. Paulus’ boodschap en antieke denkers zijn geen tegenstelling; zij helpen juist Paulus beter te begrijpen. Recent onderzoek ziet Paulus steeds meer […]

De Weberthese in het licht van de hedendaagse gereformeerde ethiek

Gert Jan van Deelen De wereld van Sophie, Ethiek, Geschiedenis

In ‘De wereld van Sophie’ komt een student of middelbare scholier aan het woord. Deze keer Gert Jan van Deelen over ‘de Weberthese.’ Hoe zou u omschrijven dat het team waarin u werkt, wordt gekenmerkt door harde werkers? Het is goed mogelijk dat u zegt: “Mijn team kenmerkt zich door een calvinistisch arbeidsethos.” Als de naam Max Weber (1864-1920) klinkt, herinnert u zich wellicht dat zijn these verband houdt met dit ethos en haar ontstaan. […]

Journalist en pluralist. Kuypers visie op de rol van journalistiek in de moderne samenleving

Johan Snel Filosofie en maatschappij, Geschiedenis, Kuyper - Abraham, Thema-artikel

Het laatste kwart van de 19de eeuw bracht de doorbraak van de journalistiek in de hele westerse wereld, ook wel bekend als ‘The Invention of Journalism’. Ver voor alle anderen, waarschijnlijk ook internationaal, ontwikkelde Abraham Kuyper al zijn eigen visie. Johan Snel verkent wat hem voor ogen stond en wat we intussen kennen als betrokken journalistiek, een ideaal waarin burgers meer centraal staan dan in de ‘objectieve’ school van de afgelopen eeuw. Wat burgerschap betekent, […]

Fundamentalisme als omstreden concept

Nora Kindermann Filosofie en maatschappij, Geschiedenis, Thema-artikel

In dit artikel neemt Nora Kindermann fundamentalisme als normatief geladen en omstreden wetenschappelijk concept, onder de loep. Zij bespreekt waar we op moeten letten als we dit beladen concept toepassen voor onderzoek. Zij betoogt dat het van belang is om op de normatieve oordelen en evaluaties die ons gebruik van het concept beïnvloeden, expliciet te maken. Het is daarin van belang om inzicht te verschaffen in de conceptuele geschiedenis van fundamentalisme; kennis van de functies […]

“Leidsman der onontwikkelden.” Abraham Kuyper bekeken vanuit zijn historische context

Matthijs van der Stoep Geschiedenis, Kuyper - Abraham

De Griekse filosoof Heraclitus zei al dat men nooit twee keer in dezelfde rivier stapt. Elke keer is het water dat door de rivierbedding stroomt nieuw en dus anders. Net als de rivier van Heraclitus zijn ideeën uit het verleden niet zomaar op het heden toepasbaar. Elke tijd geeft een eigen invulling aan bestaande ideeën en heeft ook nieuwe ideeën nodig, inhoud krijgt betekenis in haar historische context. Matthijs van der Stoep verkent deze context […]

Geloven is kwetsbaar zijn: Augustinus over scepticisme

Aaron Ebert Geschiedenis

Aaron Ebert   Is er iets dat we met zekerheid kunnen weten? Hoe moeten we reageren op de stortvloed aan fake news en valse beloften die ons vanuit elke hoek belagen? Kan scepticisme waar zijn? Aaron Ebert denkt na over deze vragen en stelt dat Augustinus’ levenslange worsteling met het scepticisme ons vandaag de dag bruikbare lessen aanreikt in de zoektocht naar het goede leven.   Wat kunnen we zeker weten? Welk en wiens nieuwsbericht kunnen […]

Naakt en zonder schaamte? Even maar. Augustinus over seksualiteit

Geschiedenis

Mathijs Lamberigts  Augustinus heeft met name in de tweede pelagiaanse controverse (418-430) sterk de nadruk gelegd op de zondigheid van de menselijke begeerte in het algemeen en die van de seksualiteit in het bijzonder. Hij poneert dat seksualiteit niet tot het wezen van het huwelijk behoort. Mathijs Lamberigts maakt duidelijk dat dit problematiseren van seksualiteit samenhangt met Augustinus’ historische lezing van de zondeval en zijn overtuiging dat de gehele mensheid haar oorsprong vindt in één […]

Deugdelijke seks. Augustinus en Thomas van Aquino over seksueel genot vóór en na de zondeval

Harm Goris Geschiedenis

Harm Goris   De Christelijke leer en praktijk hebben vaak geleid tot miskenning en onderdrukking van seksualiteit en tot lichaamsvijandigheid. Maar het christendom is niet zo monolithisch als soms wordt voorgesteld: ook in zijn klassieke vormen beschikt het over interne bronnen voor zelfkritiek en zelfreiniging. Dit artikel vormt een vervolg op dat van Matthijs Lamberigts over seksualiteit bij Augustinus. Harm Goris laat zien dat de visie van Thomas van Aquino op seksueel genot genuanceerder is, al […]