Boekbesprekingen

Tijdens de Internationale Conferentie Philosophy in the Reformed Tradition in december 2021 viel me op wat een grote afvaardiging uit Zuid-Amerika deelnam. Ruim 38% van de deelnemers kwam uit Brazilie, terwijl de deelnemers uit Nederland – qua aantal het tweede land – slechts een kleine 12% voor hun rekening namen. Een verklaring voor deze opvallend grote vertegenwoordiging ligt in relatief recente godsdienstige ontwikkelingen in de Spaans- en Portugeestalige landen op het Amerikaanse continent, de zogenoemde […]

De tragiek van maatschappelijke teloorgang en collectieve teleurstelling in een wereld van kunstmatige intelligentie In Onbeschikbaarheid laat Helmut Rosa de hedendaagse relevantie zien van een aantal klassiek sociologische en fenomenologische inzichten waarmee hij op zeer toegankelijke en persoonlijke wijze de grote pijnpunten van de tegenwoordige technologische moderniteit blootlegt. In navolging van Max Weber ziet Rosa het rationaliseringsproces – de grote transformatie van de wereld waarbij op beheersing gerichte doelrationaliteit de oude Europese kernwaarden en tradities […]

Het verlaten individu is een belangrijk boek van een psychiater die aan de noodrem trekt: ze diagnosticeert onze maatschappij als ziekmakend. Aan de hand van de zeven hoofdzonden houdt ze ons een spiegel voor. Elke zonde een hoofdstuk: hoogmoed, onverschilligheid, hebzucht, gulzigheid, lust, woede en afgunst. Het boek zit vol rake, vaak aangrijpende voorbeelden en observaties, met gebruikmaking van de Bijbel, Griekse mythologie, literatuur, films, dagelijks leven, en eigen spreekkamer. Onszelf tot God gemaakt Prachtig […]

Vier jaar lang, van 2017 tot en met 2020, schreven Gerdien Bertram-Troost en Siebren Miedema essays over onderwijs voor het Friesch Dagblad. De essays van deze hoogleraar en emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam zijn nu gebundeld in dit lezenswaardige boek. Waardevol pleidooi Terugkerend refrein in het boek is de bedoeling van scholen die de auteurs voor ogen hebben: de eigen, brede persoonsvorming of identiteitsontwikkeling van elke leerling en het leren functioneren in een […]

Najaar 1993 volgde ik bij Sander Griffioen een collegereeks over Immanuel Kant, Jean-François Lyotard en Hannah Arendt. Een serie colleges waar ik veel van geleerd heb en die me altijd zijn bijgebleven. Er was een ding dat me in het bijzonder raakte en dat was de vraag die Griffioen bij de behandeling van de filosofie van Lyotard stelde: “Kun je het leven?” In Kracht ten goede blikt Griffioen ook zelf terug op de betreffende collegereeks […]

In zijn werk laat Plato een ambigue houding tegenover mythen zien. Enerzijds is hij kampioen van de rede. Zijn filosofie van de onsterfelijke ziel, die voor de geboorte een intelligibele en volmaakte wereld aanschouwd heeft en deze op aarde kan herinneren, kent als fundament de logische redenering. Plato’s wijsbegeerte wordt dan ook eerder door ‘logos’ dan door ‘mythos’ gekenmerkt, ook omdat hij zich negatief uitlaat over Homerus met zijn verhalen over overspelige en ruziemakende goden. […]

Ook al is onze kennis over het ontstaan van de aarde, van het leven en van de biologische evolutie de laatste eeuw enorm toegenomen, wat weten we maar weinig! En dat roept kritische vragen op over de juistheid van wetenschappelijke theorieën. In zijn boek Boven tijd en toeval. Schepping en evolutie als open geheim bespreekt Arie Sonneveld allerlei onderwerpen die erop wijzen dat met name de wetenschappelijke verklaringen voor het ontstaan en de evolutie van […]

Ronald Meester, zelf hoogleraar waarschijnlijkheidsberekening aan de Vrije Universiteit Amsterdam, laat in zijn laatste boek zijn licht schijnen op de huidige status van wetenschap. Wetenschap krijgt in onze tijd al te vaak religieuze pretenties en wordt ook vaak als zodanig gezien. Dit beeld van wetenschap kwam volgens Meester bij uitstek naar voren in de coronacrisis. Het wordt al snel duidelijk dat Meester de huidige status van wetenschap overroepen vindt. Wetenschap als collectief geloof Zoals hij […]

Roelf Haan We lezen nog al eens dat de tegenwoordige toestand van de wereld de beste is die de geschiedenis heeft opgeleverd. Dit noemen we het vooruitgangsgeloof. Er wordt toegegeven dat er weliswaar veel is dat nog te wensen overlaat, maar de technische en economische ontwikkeling moet daar verdere verbetering in brengen. Natuurlijk zijn er groepen, zelfs grote groepen, die het minder getroffen hebben, vanwege armoede, marginalisering, onderdrukking en geweld, maar als we letten op […]