In Amsterdam-Noord heeft het Leger des Heils een biologische groentetuin. Er werken mensen die het helemaal gehad hebben met de maatschappij en geen aansluiting meer zoeken. Ze zijn gekwetst, boos en leven zonder perspectief. Ze missen zelfstandigheid, verbondenheid en het vertrouwen dat ze iets kunnen. Het zijn mensen die zelden voorkomen in boeken van filosofen. Een filosoof denkt over de mens als een wezen dat lijkt op wie hij zelf is. De gekwetste mensen in […]
“Waar denk je nu aan?” Voor menig man schijnt dat de ergste vraag te zijn die zijn vrouw kan stellen. Maar ook voor andere mensen is het best een lastige vraag. De weg om uit te drukken wat er in je hoofd omgaat is bezaaid met valkuilen en struikelblokken, zeker als het om schriftelijke uitdrukkingen gaat. Elke methode om de weg te effenen zou dus toegejuicht moeten worden. Een spellingshervorming is zo’n vereffeningsmethode, die echter […]
Een van mijn lievelingsboeken is Oud-Achterhoeksch boerenleven (1927) van schoolhoofd, kerkvoogd, volkskundige en streekhistoricus Hendrik Willem Heuvel (1864-1926) uit Laren (Gld.). Ik ben er apetrots op dat een geheel geannoteerde versie van dit boek, waarbij ik als hoofdredacteur mocht optreden, in april verschijnt onder de titel Oolde, mijn Oolde. Volgens mij is dit het mooiste boek dat ooit over het Nederlandse boerenleven geschreven is. In dit boek schrijft Heuvel over ‘de oude freule van Verwolde’, […]
Wij waarderen de natuur. Maar de natuur moet wel aardig blijven. Met de komst van wolven worden we toch wat onrustig. Zolang het gaat over ringslangen, buizerds, gestreepte padden en dassen zien we het samenleven wel zitten, gunnen we de dieren ook hun plaats. Ze zijn van onze maat. Maar van gevaarlijke natuur houden we niet en het moet niet te vol worden. Als de aantallen zwijnen, herten en runderen te groot worden, grijpen we […]
Al tijden fascineert mij een concept dat soms te banaal klinkt om waar te zijn en soms te diep om kernachtig geformuleerd te kunnen worden. Het heeft de overtuigingskracht die kleeft aan TED’s succesformules en is het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Het legitimeert de leugen als middel terwijl het klinkt als de zuivere waarheid. Het jongleert met filosofische problemen als de verbinding tussen geest en lichaam, schijn en wezen, theorie en praktijk, gevoelens en gedachten. […]
Wist je dat je in Zuid-Holland ook kunt wadlopen?! Misschien op nog wel meer plaatsen, maar in elk geval rond de Sophiapolder. Dat is een onbewoond eiland van zo’n 77 hectare, dat midden in de rivier de Noord ligt, zo’n beetje tussen Hendrik-Ido-Ambacht en Papendrecht. Vogel- en stilteliefhebbers kunnen er met een voetveertje komen. De Noord is een getijderivier, dus de zandplaten en kreken van de Sophiapolder veranderen voortdurend. Samen met de boswachter kun je […]
Autonomie (jezelf tot wet zijn) en heteronomie (een ander stelt je de wet) worden vaak gezien als een tegenstelling. Of je doet wat je zelf denkt en wilt, of je doet wat een ander zegt. De Franse filosoof Gabriel Marcel (1889-1973) meent dat we die tegenstelling moeten overstijgen. De twee begrippen horen volgens hem thuis op het terrein van het beheren: autonomie is beheer door mijzelf en heteronomie is beheer door een ander. Maar als […]
Van nature ben ik een rechtlijnig denker: ik heb liever een lineaire dan een circulaire geschiedenisvisie, liever een propositionele dan een metaforische verheldering, liever causale dan correlatieve verbanden. Maar het is een voorkeur, geen absoluut gegeven, wat al blijkt uit het feit dat ik mezelf typeer als ‘rechtlijnig’. En juist die rechtlijnigheid maakt me gevoelig voor uitzonderingen op de regel. Het oorzaak-gevolgdenken, waar godsbewijzen, de westerse wetenschap, het biljartspel en nog veel meer op zijn […]
In Lotharingen ligt het plaatsje Apremont-la-Forêt, waar de adellijke familie ‘van A(s)premont’ vandaan komt. Kort vóór 1163 werd Sophie van Aspremont (ook genaamd ‘van Yvoi’) geboren als dochter van Go(s)bert IV van Aspremont (ca. 1127-ca. 1163) en Adelaide van Dun (ca. 1130). Ergens in die eeuw moet het kasteel van A(s)premont herbouwd zijn op een eenzame berg niet ver van Commercy. Verder bracht de familie nog voort de zalige Gobert van Aspremont (ca. 1187-1263), een […]
Wat is waarheid? Dat is een zware, trage vraag, die ik natuurlijk beter niet kan stellen in een column. Ook in de liefde die blind is, in de oorlog waar waarheid het eerste slachtoffer is, en in de filosofie waarvan niet alleen de postmodernistische varianten relativisme promoten heeft waarheid het zwaar. Maar zelfs in onze tijd van babbelbubbels en alternatieve feiten laat de waarheidsvraag zich niet helemaal onderdrukken. Het verschijnsel ‘nepnieuws’ bijvoorbeeld roept de vraag […]
