Jaargang 12 – 2022

Kleine fenomenologie van de Soφie-lezer

Joost Hengstmengel Jaargang 12 - 2022

Hoe ziet de leef- en denkwereld er uit van de gemiddelde lezer van dit tijdschrift? Hoofdredacteur Joost Hengstmengel maakt een studie van het fenomeen ‘Soφie-lezer’ aan de hand van het onlangs gehouden lezersonderzoek. Onlangs bediende de vrijzinnige ‘kwaliteitskrant’ (de zelfbenoemde brenger van lux et libertas, als u begrijpt wat ik bedoel) zich weer eens van de Parade van Pen: een idee dat in 1971 werd geboekstaafd door de Nederlandse econoom Jan Pen. Om inzicht te […]

Wil de echte Kierkegaard opstaan?

Klaas van der Zwaag Boekbesprekingen, Jaargang 12 - 2022

Werken van en over Søren Kierkegaard blijven de aandacht trekken. Maar welke interpretatie doet het meest recht aan de Deense denker? Soms heeft Klaas van der Zwaag het gevoel in een andere wereld te binnen te treden als hij de werken van Kierkegaard zélf leest.  Andries Visser geldt als een van de grootste kenners van Kierkegaard in Nederland. Hij heeft zich verdienstelijk gemaakt met het vertalen van tal van diens werken. Ook over de denker […]

Moderniteit onder het mes

Rob Nijhoff Boekbesprekingen, Jaargang 12 - 2022

Bram van de Beek Ego. Een cultuuranalyse van het ik KokBoekencentrum, 2022 238 blz., €20 Bram van de Beek (1946) is de dwarse protestantse theoloog die eerst in de biologie promoveerde, op bramen, en pas daarna in de dogmatiek, rond Jezus Christus. Als voorvechter van een orthodox, algemeen (katholiek) christen-zijn bepleit hij, binnen de Nederlandse Bible belt, om Christus’ verzoeningsdood dieper te duiden dan als “voldoening” (204) en om homoseksuele ambtsdragers ruimte te gunnen. Als […]

De taal van de meritocratie

Robert van Putten Boekbesprekingen, Jaargang 12 - 2022

Peter Henk Steenhuis Veroordeeld tot succes. Op zoek naar een geslaagd leven Ten Have, 2022 319 pagina’s, €22,99 Waarom zou je in vredesnaam iemand ‘succes’ wensen op een alledaagse werkdag of schooldag? Op allerlei momenten wensen we elkaar succes, niet alleen voor spannende momenten zoals een sollicitatiegesprek of een examen, maar ook voor reguliere activiteiten zoals een vergadering, college of presentatie. Maar waarom eigenlijk en wat zegt dit over ons? Kunnen we ook iets anders […]

Zeggingskracht

Teunis Brand Beweegrede, Jaargang 12 - 2022, Kunst & Literatuur

Ik heb mij nooit veel met kunst beziggehouden. Toen een van de redactieleden opperde om voor dit nummer Henk Helmantel te interviewen wist ik niet wie hij was – ik beken dit tot mijn schaamte. Het bezoek aan deze schilder heeft echter iets in mij wakker gemaakt. De afgelopen tijd heb ik regelmatig Wikipedia-pagina’s over allerlei kunststromingen afgestruind. En ik heb me (in vogelvlucht) verdiept in wat de reformatorisch-wijsgerige traditie te bieden heeft op het […]

Fashion theologie bij Tertullianus en Augustinus

Robert Covolo Jaargang 12 - 2022, Kunst & Literatuur

Niets biedt zoveel verheldering als een achtergrondverhaal. Rechercheurs weten dit beter dan ieder ander. Nadat ze de sleutelfiguren hebben geïdentificeerd, vraagt de rechercheur zich af hoe deze personen bij de misdaad betrokken zijn geraakt. De mysterieuze dynamiek oplossen tussen fashion en theologie houdt niets anders in. Ook hier begint het werk bij het ontdekken van de gedeelde geschiedenis: hoe de interactie tussen fashion en theologie in de traditie hun huidige relatie heeft gevormd. In deze […]

De filosofie van de baard

Joost Hengstmengel Jaargang 12 - 2022

Ware schoonheid zit vanbinnen, als we de volkswijsheid mogen geloven. Alsnog formuleert elke cultuur haar uiterlijke schoonheidsidealen. Op lijstjes van de zeven schoonheden van de man prijkt tegenwoordig ook de lage gezichtsbeharing. En dan niet de ongetemde hipsterbaard maar de vakkundig getrimde baard of snor. Voorbij de waan van de dag gaat Joost Hengstmengel in op de baard in de filosofie. Zijn bijdrage voert van de filosofenbaard tot de baardfilosofie en laat de lezer en […]

Lezen en het geluk van het eindige

Ger Groot Jaargang 12 - 2022, Kunst & Literatuur

Het lezen van een goede roman kan een inslag veroorzaken waarbij de tekst je optilt, groter maakt dan je was en meevoert naar onvermoede verten. Wat is het in een boek dat het dit bij de lezer kan veroorzaken? Is het herkenning waar de lezer naar op zoek is? Of is het juist de vreemdheid van de protagonisten in een roman die ons bekoort? In dit essay neemt Ger Groot ons mee in zijn zoektocht […]

“Waar Mondriaan ophoudt, zet ik hem in z’n achteruit” – In gesprek met Henk Helmantel

Teunis Brand Jaargang 12 - 2022, Kunst & Literatuur

Op de eerste dag van het jaar dat Museum Helmantel was geopend, reisden drie redactieleden af naar het Groningse Westeremden om een bezoek te brengen aan de kunstschilder Henk Helmantel. Nadat we – nog voor de officiële openingstijd – de collectie met belangstelling hadden bekeken, kregen we in de huiskamer van De Weem (een volledig gerenoveerde pastorie waarvan het voorhuis dateert uit de dertiende eeuw) de unieke kans om Henk Helmantel te bevragen over zijn […]

Orde

Teunis Brand Beweegrede, Jaargang 12 - 2022, Middeleeuwse filosofie

Zou de mate waarin filosofen ordelijk denken en schrijven iets te maken hebben met de mate waarin zij geloven in het bestaan van orde? En wel in die zin dat naarmate iemand sterker overtuigd is van het bestaan van orde in de werkelijkheid, hij of zij ook geneigd is om ordelijker te denken en te schrijven? Mijn gedachten gingen bij het schrijven van dit stuk naar de Sokal-affaire. Alan Sokal is een Amerikaans hoogleraar wis- […]