U leest deze woorden en ik schrijf deze woorden bij de gratie van taal. Taal doordrenkt onze beleving van de werkelijkheid. Het maakt complexe manieren van samenleven mogelijk. Het geeft woorden aan wat we zien, willen, voelen. Er zijn weinig dingen waar ouders zo trots op zijn als de eerste taalontwikkelingen van hun dreumes. Eerste woordjes worden met grote belangstelling opgevangen en geïnterpreteerd; al was dat bij onze oudste geen ontroerend ‘papa’ of ‘mama’ maar […]
Hoe moeten we de verhouding tussen waarheid en taal begrijpen? In dit artikel beschrijft Gert-Jan van der Heiden eerst het klassieke begrip van deze verhouding aan de hand van de correspondentietheorie van waarheid en de opvatting dat alleen de propositie waar of onwaar kan zijn. Vervolgens betoogt hij dat ontwikkelingen in de moderne tijd ons nopen tot een ander duiding van deze verhouding en stelt hij voor hoe er vanuit een hermeneutisch-fenomenologisch perspectief over na […]
In de christelijke traditie krijgen vertalingen van de Bijbel vaak de status van heilige tekst toegekend. Cor Hoogerwerf bespreekt de vragen die dit oproept of juist onbesproken blijven. Publieke discussies over Bijbelvertalingen gaan vaak over woordjes, terwijl de achterliggende fundamentele vragen meestal blijven liggen. Vertaalproblematiek zit vanaf het begin ingebakken in het christendom. De geschriften in het Nieuwe Testament citeren de Joodse heilige boeken in Griekse vertaling, meestal in de versie die bekendstaat als de […]
Wat doet meertaligheid met je geloofsbeleving? We zijn ons er vaak niet zo van bewust welk effect een specifieke taal kan hebben op de manier waarop je denkt, voelt en gelooft. Elke taal draagt een eigen wereld met zich mee die een ander verhaal vertelt. Taalwetenschapper en theoloog Elise Alberts laat zien hoe complex meertaligheid eigenlijk is, en waarom we het in het geloof juist moeten vieren. “Wie een tweede taal beheerst, bezit een tweede […]
Taal is uitermate belangrijk in een preek als ‘Woord van God’ en het spreken over God. Het gaat immers om de interpretatie en communicatie van geloof en geloofsteksten. Ciska Stark verkent de functie van taal in het veld van de prediking. Welke tendensen zijn zichtbaar? En in hoeverre kan taal een werkelijkheid van Godswege communiceren? Het is warm in de collegezaal waar ik binnenstap voor het college homiletiek, oftewel: de preekkunde. De studenten hebben net […]
Hoogleraar kentheorie en metafysica René van Woudenberg houdt zich al lange tijd bezig met de notie van betekenis. Wanneer zeggen we van iets dat het betekenis heeft? Vanuit de analytische filosofie probeert hij de echt interessante vragen op tafel te leggen. Suzan Sierksma en Geert Jan Spijker spraken met hem over de kracht van taal, de reikwijdte van common sense, poëzie en het spreken over God. Wat heeft Van Woudenberg met taal? Ik ben altijd […]
Vrijwel direct nadat ChatGPT eind november vorig jaar door het Amerikaanse bedrijf OpenAI geïntroduceerd werd, stond het overal in de wereld volop in de belangstelling. Deze interesse houdt nog altijd aan. De droom van kunstmatige intelligentie lijkt eindelijk waargemaakt. Of toch niet? Waartoe zal ChatGPT uiteindelijk in staat zijn en wat kan het nu al? Is wat deze software doet te begrijpen als denken? Moeten we zeggen dat ChatGPT komt tot begrip en oordeelsvorming? Emanuel […]
In wijsgerige discussies over de natuur wordt vaak gewezen op de intrinsieke waarde die de natuurlijke dingen zouden hebben. Deze waarde wordt dan naast instrumentele of functionele waarde gesteld. In dit artikel onderzoekt Peter Blokhuis het begrip intrinsieke waarde aan de hand van het werk van de Britse filosoof G.E. Moore (1873-1958) bij wie het begrip ‘intrinsic value’ een belangrijke rol speelt. De discussie over de waarde van natuur ging aanvankelijk vooral over de grenzen […]
Vincent Blok heeft een uitdagend boek geschreven. Hij is van mening dat we vervreemd zijn van de aarde. Dat we niet meer beseffen dat de aarde de grond van ons bestaan vormt. En dat, terwijl de urgentie groot is. Het klimaat verandert immers snel en de mensheid koerst af op een omslagpunt waarna geen herstel meer mogelijk is. Blok is van mening dat filosofen zich moeten buigen over global warming. Hij ziet drie opgaven voor […]
Alweer enige tijd geleden verscheen Het radicale midden overzee, een bundel prachtige reflecties op het zogenaamde ‘postliberalisme’. Het gaat hierbij om een stroming in de politieke filosofie die op zoek is naar een toekomst voorbij het huidige liberalisme. Dat liberalisme is in het Westen gangbaar geworden als reactie op de grote godsdienstoorlogen van de 16e en 17e eeuw. Gedurende de 18e en 19e eeuw manifesteerde het zich in nationale rechtsstaten die de noodzakelijke randvoorwaarden boden […]
