Eind 2017 ontsnapte vleeskoe Hermien aan haar bewakers die haar naar een slachthuis wilden brengen. Ze wist de bossen rond Deventer te bereiken waar ze twee maanden rondzwierf. Velen trokken zich haar lot aan – van uitstel zou geen afstel komen – en doneerden zo veel geld dat Hermien naar een rusthuis voor koeien gebracht kon worden. Waarom wilden zoveel mensen betalen voor het leven van Hermien terwijl dagelijks een groot aantal koeien geslacht wordt? Vonden ze […]
Aan de hand van de film The Tree of Life legt Rob Compaijen uit dat kunst bij uitstek geschikt is om fundamentele menselijke ervaringen als schoonheid uit te drukken. De wereld is een plek die mij op sommige momenten ontroert met haar schoonheid. Op andere momenten echter ervaar ik haar als een plek die haar betovering heeft verloren. Kunst is bij uitstek in staat om uitdrukking te geven aan deze (en andere) fundamentele menselijke […]
Op de paal van een fietsverkeerslicht in de buurt van mijn huis prijkt een sticker met de tekst ‘Maak Arnhem stickervrij’. Aangezien hij er al tijden zit, is de kans best groot dat de gemeentelijke verkeerslichtenreinigingsdienst genoeg genoegen heeft in dit autologisch gevalletje om de bewuste paal gestickerd te laten. Maar naast een glimlach roept de sticker bij mij ook de vraag op hoe het zit met ‘het doel heiligt de middelen’. In z’n zuivere […]
De ‘modale’ aspecten, zoals het economisch aspect, veronderstellen elkaar; het is niet mogelijk één ervan te verabsoluteren. Wanneer dat wel gebeurt, ontstaat tegenspraak in het denken. Bijvoorbeeld wanneer het concept van het economisch subject gelijk wordt gesteld met ‘hoe het systeem werkt’. Dan verdwijnt de menselijke wil uit het zicht. Het maakt de economische doelen richtingloos. Wat blijft is het conflicterende individueel-subjectieve eigenbelang op de zeer korte termijn. Wij moeten van een deterministisch idee van […]
Het liberale discours met de nadruk op individualiteit en rationaliteit biedt geen afdoende verklaring voor het klokkenluiden. Bij Levinas’ idee van verantwoordelijkheid kunnen meer mogelijke verklaringen worden gevonden, volgens Adam van Bergeijk. In dit artikel wordt de morele verplichting van klokkenluiders geanalyseerd. Niet iedereen wil een klokkenluider zijn die misstanden aan de kaak stelt. Immers, gelet op de veelal negatieve gevolgen voor de klokkenluider zelf, kan het maar beter zijn om te zwijgen of […]
Wat heeft mijn recente 75ste verjaardag te maken met de beroemde film Sophie’s Choice? Een film met een glansrol voor Meryl Streep en geregisseerd door Alan J. Pakula. In 2011 (!) heb ik het in deze column al eens over deze film gehad. Sophie is een Poolse vrouw die in het concentratiekamp Auschwitz belandt, waar zij een van haar twee kinderen moet afstaan om naar de gaskamer te gaan. Daar gaat de film over: de […]
Het verhaal Als baby werd Oedipus in opdracht van zijn vader, koning Laios van Thebe, met gebroken pezen ontvoerd om de goddelijke voorzegging te omzeilen dat de baby als jongeling zijn vader zou vermoorden en zijn moeder zou huwen. De baby moest vermoord worden, maar de herder die hem ontvoerde toonde medelijden met hem en legde hem te vondeling. Een andere herder bracht hem bij koning Polybos, waar hij zijn jeugd doorbracht, niet wetende dat […]
Wie is de ‘ik’ in ‘ik denk’? Wat is het zelf in het zelfbewustzijn? Fichte wees op de noodzakelijke cirkelredenering in de reflectietheorie. Kierkegaard is hierin door Fichte beïnvloed, stelt Suzan ten Heuw. In de ontwikkeling van theorievorming over het zelfbewustzijn kunnen we volgens de Duitse idealistische filosoof Dieter Henrich (*1927) twee tijdvakken onderscheiden, de zestiende tot en met de achttiende eeuw, en de negentiende eeuw tot en met heden. Fichtes positie met betrekking […]
De uitspraken van de Dordtse synode over het menselijk heil vormen een zinvol compromis, vinden prof. dr. W.H.Th. Moehn en prof. dr. W.J. Ouweneel. Beide hoogleraren – de een reformatorisch, de ander evangelisch – stellen dat de huidige tijd wel andere accenten vraagt. De periode rond de Synode van Dordrecht (1618-1619) was een zeer verwarrende, met veel belangen die door elkaar liepen, kerkelijk en politiek, stelt prof. Moehn, hoogleraar namens de Gereformeerde Bond binnen […]
