Terzijde

Naast huwelijks-, familie- en gemeenteleven wordt mijn bestaan beheerst door drie grote liefhebberijen: theologie, genealogie en klassieke muziek. Als theoloog interesseer ik mij onder anderen voor de twee heilige Sophia’s, als genealoog voor de Sophia’s in mijn familie, en als muziekliefhebber voor Sophia’s onder de musici. Wat componisten betreft ben je dan gauw klaar. Ik heb het al eens over Sofia Goebaidoelina gehad, en dit keer heb ik het over Sophia Dussek. Vóór het midden […]

”Ik zal de waarheid blijven zoeken,” zei ik enkele Soȹies (inclusief een waarheidsspecial) geleden. In de lijn daarvan ga ik het nu over niet-falsifieerbare stellingen hebben, die de waarheid weliswaar niet per se ontkennen, maar ook niet echt lijken te ontdekken. Dat een stelling niet-falsifieerbaar is, kan de conclusie zijn na overtuigende pogingen om een stelling te falsifiëren. Heel graag wil ik ter illustratie een mop vertellen. Een man vertelt aan iedereen dat hij dood […]

Kun je iets doen doordat een ander het wil? Dat kan alleen als je gedwongen wordt. Maar als je gedwongen wordt, wil je het niet. Een als je het niet wilt, doe je het niet, de ander doet het. Het ligt anders wanneer je zelf niets wilt en in beweging komt als een ander wil dat jij iets doet. Dat is de positie van de slaaf die niets te willen heeft. Je kunt iets willen […]

Wie ademt, haalt zuurstof binnen. Als er geen zuurstof is of als we niet kunnen ademen, sterven we. Zuurstof is niet van mensen afhankelijk, wij maken geen zuurstof. Maar omdat wij van zuurstof afhankelijk zijn, is de waarde of betekenis van zuurstof mede van ons afhankelijk. Zuurstof betekent voor ons ‘leven’, dit in tegenstelling tot gifgas. Die waarde zou zuurstof niet hebben als er geen mensen of, meer algemeen, als er geen levende wezens zouden […]

Een paar maanden geleden heb ik me gemeld bij de voedselbank, gelukkig niet noodgedwongen, maar als vrijwilliger. Een deel van de tijd sta ik daar bij de lopende band om levensmiddelen in plastic tassen te stoppen, en meteen gaat de tijd net zo traag als toen ik als jongerling in de vakantie geld verdiende met lopendebandwerk. Dat levert mij een onverwachte en ongelukkige herinnering op aan geestdodend werk dat een slopende band met de tijd […]

“Heb je geen zin, dan maak je maar zin.” Deze oude opvoedkundige uitspraak bevat een diepe waarheid.  Heel anders dan de uitspraak: “Je doet het omdat ik het zeg.” De twee uitspraken lijken wel op elkaar, ze zijn beide autoritair en vooronderstellen een gezagsverhouding. Er wordt gehoorzaamheid verlangd en een goede reden wordt niet gegeven. Toch is er een wezenlijk verschil dat, indien opgemerkt, tot filosofische gedachten leidt. Hoewel het niet bedoeld is, wordt in […]

In 1985 verscheen een schitterende film van Steven Spielberg, The Color Purple (‘De kleur paars’) genaamd, waarin twee Afro-Amerikaanse actrices voorkomen die sindsdien wereldberoemd zijn geworden: Whoopi Goldberg en Oprah Winfrey. De film is gebaseerd op een brievenroman van Alice Walker uit 1982, een boek waarvoor zij de bekende Amerikaanse Pulitzer-prijs kreeg. Drie vrouwen, drie kanjers: Goldberg als activiste, Winfrey als presentatrice, Walker als feministe. Vooral Oprah (eigenlijk Orpah, genoemd naar de vrouw uit het […]