Dat Rome was verwoest door de barbaren was volgens Augustinus geen wraak van de Romeinse goden die in de steek waren gelaten. Sowieso was Rome geen blijvende stad. Tegenover het heersende onrecht moeten we de liefde stellen, vond Augustinus, en vindt ook Roel Kuiper nu ecologische paniek de massa in haar greep houdt.
In de zomer van 2019 speelde een jeugdtheatergroep in Nederland een zelfgemaakt stuk dat zij Titanic noemden. Het theaterstuk was geïnspireerd op de film over het onzinkbaar geachte cruiseschip dat in 1912 met alle opvarenden in de Noordelijke IJszee ten onder ging. Een replica van dat schip vaart in 2062, precies honderdvijftig jaar na de dramatische ramp, opnieuw uit, zo gaat hun verhaal. Knappe ingenieurs en uitvinders van de 21e eeuw als Elon Musk zouden ervoor zorgen dat het schip ditmaal niet zou zinken. In het theaterstuk lieten de jongeren actuele thema’s rond het klimaat en de samenleving de revue passeren. Uiteindelijk stonden de bedenkers voor de vraag of ze het schip een behouden vaart zouden geven of zouden laten zinken. De uitkomst hing af van het vertrouwen in de maatregelen om de Titanic ditmaal veilig te laten varen. In trailers op internet is te zien wat de uitkomst is geworden: het schip zinkt opnieuw.
Voor generaties die nu opgroeien staat het voortbestaan van de wereld niet zo duidelijk vast. Waren de naoorlogse generaties nog vervuld van welvaartsdromen en vooruitgangsdenken, de jongere generaties van nu leven met groeiende onzekerheid over de toekomst.1 Van millennials is bekend dat zij weinig vertrouwen in de wereld en haar instituties hebben. Zij zijn niet onverschillig, maar maken zich grote zorgen om de aarde. Zij twijfelen, net als de jongeren van het theater, of vanuit de bestaande systemen het bevrijdende antwoord komt op de grote problemen waar de wereld mee kampt. Die systemen, dat zijn de ijzeren kooien van de economie, de techniek, de welvaarts- en machtsbelangen die ons gevangenhouden.2 De logica van die systemen is als de eenmaal ingestelde navigatie van een reusachtig schip dat in de verkeerde richting vaart. Er is een duidelijke ondergangsstemming in de westerse wereld die zich vanuit de jongere generaties verspreidt.
Pessimisme
Wie even wat culturele lucht opsnuift, kan deze stemming gemakkelijk op het spoor komen. Pessimisme of declinisme zijn vaste thema’s in films, literatuur en filosofie. Het is aanwezig in de rapporten die het vijf-voor-twaalf aankondigen als het gaat om biodiversiteit, natuur en de opwarming van de aarde. Het is aanwezig bij sociale wetenschappers die de noodklok luiden over een teveel aan onredelijk, vreemd en verward gedrag in de samenleving. Het is aanwezig in de vrees voor een grote catastrofe die plotseling kan komen. Mensen speuren naar het ‘point of no return’ om zich voor te bereiden. Wie de scripts van dit alles alvast wil lezen kan naar de game-industrie, die ondergangstitels produceert als
Verder lezen?
De verdere inhoud van dit artikel of deze pagina is voorbehouden aan onze abonnees (u kunt hier inloggen).
Bent u nog geen abonnee, vraagt u dan een proefnummer aan, of registreert u zich direct online voor een abonnement.