De wereld is te groot en te mysterieus dan dat ze zou passen in een overzichtelijk, rationeel wereldbeeld, is de stelling van Arie van Houwelingen, abonnee op Soφie. Krachten die de secularisatie hebben bevorderd nemen weer af en daardoor heeft ook de secularisatie niet het laatste woord.
Onlangs beleed Hans Boutellier dat hij, met de Duitse filosoof Habermas, een soort weerzin had tegen het Grote Geloven: “Niks transcendentie, gewoon hier-en-nu. Zoals vandaag, de hele dag in een schitterend landschap. Natuur” (Wapenveld, oktober 2019). Mooi, maar dreigt die schitterende natuur niet het loodje te leggen in het antropoceen, de nieuwe geologische periode die wij zijn ingegaan? Het tijdvak dus waarin de antropos, de mens de belangrijkste kracht is die de aarde manipuleert, met alle gevolgen van dien. En hoe komt het eigenlijk dat we in zo’n heel andere tijd verzeild geraakt zijn? Het tijdperk van de mens, “die het doet zonder God, zonder geloof, zonder waarheid, zonder zin”, volgens Boutellier. Hoe komt het dat Nederland massaal van God los ging samenleven en dat van heel Noordwest-Europa gezegd kan worden, dat “het christendom ons verleden is, niet onze toekomst” (Olivier Roy, in Trouw, 26 augustus 2019). De stelligheid waarmee dit alles beweerd wordt geeft te denken.
De nieuwe wereld
En er is ook wel op af te dingen. De secularisatiethese dat modernisering noodzakelijk de verdwijning van het godsgeloof met zich meebrengt, blijkt niet altijd op te gaan. Mensen blijven veelal religieus aangelegd, gaan er meestal van uit dat er meer is tussen hemel en aarde, zoeken hier en daar ook wegen om daar vorm aan te geven en ermee om te gaan. Toch lijkt religie, de beleving van het heilige in onze maatschappij, steeds moeilijker te worden. Natuurlijk mag je privé alles denken en geloven wat je maar wilt, in de ‘echte’, objectieve wereld telt dat niet mee. Godsdienst ‘tiert’ tegenwoordig niet meer. Daarom gaat de ontkerkelijking gewoon door en is er weinig zicht op een omkeer. Grote delen van de bevolking in het Westen zijn van het christelijk geloof vervreemd geraakt. Maar ook binnen de kerken lijkt het vuur te doven. Jurjen Beumer vraagt zich af: “Wat is er gebeurd als er een grote dorheid heerst in gemeente of parochie, en een echt gegrepen zijn, je tot in het hart geraakt weten door het heil van Godswege, ach, we hóren er wel over en het wordt ook wel gezégd, ja,
Verder lezen?
De verdere inhoud van dit artikel of deze pagina is voorbehouden aan onze abonnees (u kunt hier inloggen).
Bent u nog geen abonnee, vraagt u dan een proefnummer aan, of registreert u zich direct online voor een abonnement.