Een lineaire economie die uitgaat van oneindige groei loopt vast in haar eigen succes. De aarde is niet onuitputtelijk. De Engelse econome Kate Raworth pleit daarom voor een ‘donut-economie’. Volgens haar is met name in de voedselsector nieuw leiderschap nodig. Ze wordt op haar wenken bediend door onze Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Schouten, die onlangs haar visie lanceerde en daarin als richting aangaf dat de landbouw meer een kringloop-economie moet gaan worden.
We kunnen er kort of lang over spreken: de economie is in de ban van de groei. Als er van de financiële economische crisis die in 2008 begon en tot circa 2015 duurde, een gevoel is blijven hangen, is het dat een economie die niet groeit alleen maar trammelant betekent: de werkloosheid neemt toe, bedrijven worden onzeker en investeren niet meer, de overheid krijgt de begroting niet meer sluitend en moet drastisch bezuinigen op het moment dat een groei-impuls juist het meest nodig is, het pensioengebouw begint te wankelen doordat de beleggingsresultaten van de pensioenfondsen tegenvallen, en wat al niet meer. Nu de economie sinds een paar jaar weer aantrekt en op een groeipad is gekomen halen de meeste mensen weer opgelucht adem. Er is werk, de stemming is weer goed, er wordt weer winst gemaakt en er ontstaat zelfs weer ruimte om over loonsverhogingen te bakkeleien. Geen vuiltje meer aan de lucht. Is alles weer net zo (goed) als vroeger?
Het lijkt wel goed, maar dat is valse schijn. Dat is ten minste de conclusie die ik overhoud na het boek over de donut-economie van de Engelse econome Kate Raworth te hebben gelezen. “Economische groei brengt de planeet in gevaar, afschaffen dus”, zo zei ze in een recent interview in het Financieel Dagblad. Wereldwijd trekt haar visie de aandacht. Ook onze parlementariërs lieten zich door haar informeren. Zelf zegt ze: “Er is internationaal veel aandacht voor mijn boek, maar in geen enkel land ontmoet ik tegelijkertijd zo veel enthousiaste en boze mensen als in Nederland.”
<Box>
Kate Raworth
De Engelse econome Kate Raworth werd in 1970 geboren. Al als schoolmeisje werd ze, zo schrijft ze zelf, geraakt door de giframp van Bhopal en de enorme olievlek die uit de Exxon Valdez vloeide. Dat deed haar al vroeg besluiten dat ze later voor een organisatie als Oxfam of Greenpeace wilde werken. Ze dacht dat een economiestudie daar de beste voorbereiding op zou zijn en toog daarom na de middelbare school naar de gerenommeerde universiteit van Oxford. Na vier jaar stopte ze gedesillusioneerd haar studie en ging ze naar Afrika, om in Zanzibar met ondernemers te gaan werken en reality-economie met “echte economische problemen” te gaan beoefenen. Kate werd daarna moeder van een tweeling en belandde in wat ze ‘de blotebilleneconomie noemde. Ze nam een jaar ouderschapsverlof om de zorg voor de baby’s op zich te nemen, waarna ze geleidelijk weer naar haar vak terugkeerde.
In 2017 schreef ze haar spraakmakende boek over de Donut-economie. Daarin presenteert ze de nieuwe economie die volgens haar nodig is om de problemen en uitdagingen van de 21e eeuw mee te lijf te gaan. Het boek beleefde alleen al in Nederland vijf herdrukken in korte tijd. Naar aanleiding van ‘de Donut’ noemde The Guardian haar complimenterend ‘de Keynes van de 21e eeuw’. Op haar persoonlijke website is informatie over haar boek en aanpak te vinden (zie https://www.kateraworth.com/).
Raworth doceert momenteel aan het Environmental Change Institute van de Universiteit van Oxford en is verbonden aan het Cambridge Institute for Sustainability Leadership. Ze werkte eerder als senior-onderzoeker bij Oxfam en ze was een van de samenstellers van het Human Development Report van de VN.
De donut metafoor
Raworth houdt van beelden en zegt dat een goed beeld veel meer communiceert dan honderd mooie zinnen. Daarom laat ze haar pleidooi voor een nieuwe economie vergezeld gaan van een simpel beeld, dat van de donut. Het bijna symbolische Amerikaanse zoet gefrituurde broodje met een
Verder lezen?
De verdere inhoud van dit artikel of deze pagina is voorbehouden aan onze abonnees (u kunt hier inloggen).
Bent u nog geen abonnee, vraagt u dan een proefnummer aan, of registreert u zich direct online voor een abonnement.