De samenleving heeft religie nodig

Roel Kuiper

De Duitse socioloog Hartmut Rosa (1965) heeft sinds de publicatie van zijn boek Resonanz in 2016 grote opgang gemaakt. Zijn resonantietheorie en zijn daaronder liggende kritiek op de moderniteit roepen in brede kring veel herkenning op. Rosa groeide in korte tijd uit tot een bekende intellectueel, inmiddels ook ver buiten Duitsland. De lezer van zijn hoofdwerk kon altijd al wel een verbinding met het christelijk geloof vermoeden. In zijn vertaalde lezing Democratie vraagt om religie […]

Paulus en zijn mede-filosofen

Vorige zomer verscheen de handelseditie van Paul and the Philosophers’ Faith, de dissertatie die Suzan Sierksma-Agteres begin 2023 aan de Rijksuniversiteit Groningen verdedigde. Wie de ontwikkeling van christelijk ‘geloof’ uit de Grieks-Romeinse cultuur wil begrijpen moet van dit boek kennisnemen. Sierksma laat overtuigend zien dat Paulus’ spreken over pistis goed past binnen antieke denkrichtingen. Paulus’ boodschap en antieke denkers zijn geen tegenstelling; zij helpen juist Paulus beter te begrijpen. Recent onderzoek ziet Paulus steeds meer […]

Techniek zoals het bedoeld is

Henk-Jan van den Brink

Milieuproblematiek, kernwapens en -energie, genetische modificatie, computers die ons vervangen, het zijn thema’s die sinds 1970 niet aan relevantie ingeboet hebben. Niet verwonderlijk dat sommigen oproepen om moderne techniek volledig af te zweren; we moeten terug naar de natuur. Hoe moeten we ons als christenen verhouden tot techniek? De afgelopen vijftig jaar schreef Egbert Schuurman tientallen essays over deze vraag, waarvan er dertien in dit boek zijn opgenomen. De essays zijn qua hoofdlijn zeer vergelijkbaar, […]

De theoloog als cyborg

Maaike Harmsen

God in bits & bytes is de theologisch-filosofische reflectie van Marcel Barnard op zijn eigen overgang van analoog naar digitaal leven. Wie in de vorige eeuw ging studeren, kon zijn of haar scriptie niet opslaan op het web. Nu heeft hij al zijn werk in zijn broekzak en kan hij met een paar swipes alles terugvinden wat hij ooit geschreven heeft. Barnard beschrijft in zijn inleiding dat hij weliswaar meegegaan is in het info-technologische leven, […]

Docent in een democratie: Kairos in de klas

Kees Jansen

In het jaar 579 vertrok de monnik Augustinus, in opdracht van paus Gregorius de Grote, vanuit Rome naar de Britse Eilanden om de Saksische koning Ethelbert tot het christendom te bekeren. Naast het evangelie bracht de missie ook iets anders mee: de handboeken van een onderwijsideaal dat lang daarvoor al tot bloei was gekomen. In zijn lijvige proefschrift over goed onderwijs in een democratie haalt Jordi Wiersma deze missie aan om aan te tonen hoe […]

Liefde volgens Augustinus of volgens Hannah Arendt?

Wilco de Vries

In de “noot van de vertaler” vertelt vertaler Mark Wildschut hoe Hannah Arendt na de Tweede Wereldoorlog lange tijd tevergeefs zocht in antiquariaten naar een exemplaar van haar proefschrift. De anekdote illustreert dat Arendts werk over Augustinus’ liefdesbegrip geen standaardwerk was. En eerlijk is eerlijk, als Arendt niet een bekende filosoof was geworden, zou haar boek in vergetelheid zijn geraakt. Arendts interpretatie van Augustinus is te eigenzinnig en idiosyncratisch om als standaard te gelden. Het […]

Pleidooi voor het eigene van een Europese economie

Niels Rietveld

Deze handzame paperback van de hand van Jan Peter Balkenende en Govert Buijs stippelt een route uit naar een duurzame, inclusieve en innovatieve economie. Hun vertrekpunt is Europa. Tussen Chinees staatskapitalisme en doorgeslagen Amerikaans marktkapitalisme moet Europa met een eigen perspectief komen, en daarmee kunnen de Europese economieën ook een transitie naar een duurzamere en inclusievere wereldeconomie in gang zetten. De aanbevelingen van onder andere Ban Ki-moon en Herman van Rompuy laten zien dat er […]

Woke en antiwoke – loten aan dezelfde stam

Rob Nijhoff

Bij de formatie-onderhandelingen dit voorjaar bleken PVV en BBB minder aan begrotingsdiscipline te hechten dan VVD en NSC. Hoe heet links-rechts dan? Ook thema’s als bestaanszekerheid en (volks-)huisvesting compliceren en verstrengelen wat ‘rechts’ en ‘links’ zoal voorstaan. Ja, nationalisme vormt een sterke lijm. Opnieuw. Hitler plakte er ooit met succes socialisme aan. Alleen, wij zijn nu tachtig jaar verder. Wie kent nog overlevenden van nazi-Duitsland of hun waarschuwingen? De filosoof Cees Zweistra deconstrueert in zijn […]

Filosofie en wetenschap als brug naar God?

Taede A. Smedes

Het komt voor dat een boektitel je op het verkeerde been zet. Bij het meest recente boek van René van Woudenberg, Een brug naar God, is dat het geval. De ondertitel luidt: Hoe filosofie en wetenschap ons voeren naar het mysterie. Titel en ondertitel suggereren twee zaken: dat het boek een soort casus presenteert, dus laat zien hoe filosofie en met name de natuurwetenschappen bruggen vormen om bij God te geraken, en dat God een […]

Rationaliseren over God levert zelden echt iets op

Ronald Meester

Schrijven over God is niet eenvoudig, en al helemaal niet als je doel is om iets te leren van atheïsten, zoals Rik Peels wil in zijn boek. Peels’ strategie is om te zien in hoeverre de argumenten van atheïsten hout snijden, en hoe die argumenten vervolgens kunnen leiden tot een beter, diepzinniger en volwassener geloof in God. Of Peels echt iets van atheïsten heeft geleerd waag ik te betwijfelen, maar ik denk tegelijkertijd dat dit […]