Sophie heeft een nieuwe hoofdredacteur! Joost Hengstmengel volgt Jan Hoogland op, die lange tijd leiding gaf aan de redactie. We leggen Joost een paar vragen voor.
Wie is Joost Hengstmengel?
Dat is nog eens een diepe filosofische openingsvraag. Ik moet onwillekeurig denken aan de woorden van Augustinus: naarmate het leven vordert, ben ik mijzelf steeds meer tot een raadsel geworden. Maar je doelt waarschijnlijk op wat voor werk ik doe. Dat is in onze cultuur meestal het antwoord dat volgt op de vraag ‘wie ben je?’. De mens is vandaag de dag blijkbaar wat hij doet. In dat geval ben ik ben filosoof, econoom en amateur-theoloog. Ik ben werkzaam aan het nog jonge Erasmus Economics & Theology Institute van de Erasmus-universiteit. Sinds mijn promotie in de filosofie houd ik mij bezig met de wisselwerking tussen het economisch en theologisch denken, vooral historisch gezien. Wat mij interesseert, zijn de manieren waarop in het verleden theologie en economie, zeg maar God en geld, met elkaar in verband zijn gebracht.
Hoe ben je in aanraking gekomen met christelijke filosofie?
Via de colleges christelijke filosofie. Ik studeerde toen economie en werd via de studentenvereniging geattendeerd op de colleges van Roel Kuiper, die ik met de kennis van nu als mijn leermeester beschouw. ‘Christelijk’ – ‘reformatorisch’ heette het toen – klonk goed, maar wat filosofie inhield, wist ik toen nog nauwelijks. Vooral de aspectenleer van Herman Dooyeweerd en het daarin vervatte antireductionisme intrigeerde mij en ik besloot mijn scriptie te schrijven over Dooyeweerds opvatting van het economisch aspect van de werkelijkheid. De christelijke filosofie heeft me sindsdien niet meer losgelaten.
Wat is volgens jou het belang van een blad als Sophie?
Wat Sophie denk ik goed laat zien, is dat de filosofie eigenlijk over alles gaat. Het heeft iets te zeggen voor en over alle terreinen van het leven, net als de theologie maar dan met andere bronnen en methodes. Filosofie is geen nutteloze hobby van enkele wereldvreemde types, ze helpt bij het stellen van de juiste vragen en schept helderheid. Wat Sophie onderscheidt van andere wijsgerige tijdschriften, is haar toegankelijkheid en natuurlijk haar christelijke, levensbeschouwelijke insteek. Al het denken gaat uit van levensbeschouwelijke vooronderstellingen en in Sophie wordt dat gegeven niet ontkend, maar juist vruchtbaar gemaakt.
Waar wil je aan werken als hoofdredacteur van Sophie?
Veel tijdschriften hebben tegenwoordig moeite om het hoofd boven water te houden. De ontlezing zet steeds verder door en die ontwikkeling gaat aan Sophie uiteraard niet voorbij. Er ligt een aantal plannen om Sophie weer op de mat van elke weldenkende Nederlander te laten ploffen. Zelf wil ik ernaar streven om de kring van scribenten te vergroten en om jong schrijftalent aan te trekken. Daarnaast zou de lezer op een of andere manier op de hoogte moeten worden gehouden van de stand van zaken in filosofenland, noem het ‘de wereld van Sophie’. Welke discussies worden er gevoerd in academische tijdschriften op het gebied van filosofie, geloof en wetenschap? Welke publieksfilosofie-boeken verschijnen er en hoe waarderen we die? Waar liggen vandaag de dag de spannende vragen op het gebied van de christelijke filosofie? Enzovoorts.
Misschien mag ik van de gelegenheid gebruik maken om de lezers van Sophie op te roepen vooral zelf hun wensen kenbaar te maken. Naast het samenstellen van een nieuwe redactie willen we de komende tijd namelijk werken aan vernieuwing van de bladformule. We zullen de lezers hiervan uiteraard op de hoogte houden. Ik nodig hen uit om hun ideeën met ons te delen.