Wetenschap als nieuwe religie: autoriteit en zingeving

Hans van Eyghen

Ronald Meester, zelf hoogleraar waarschijnlijkheidsberekening aan de Vrije Universiteit Amsterdam, laat in zijn laatste boek zijn licht schijnen op de huidige status van wetenschap. Wetenschap krijgt in onze tijd al te vaak religieuze pretenties en wordt ook vaak als zodanig gezien. Dit beeld van wetenschap kwam volgens Meester bij uitstek naar voren in de coronacrisis. Het wordt al snel duidelijk dat Meester de huidige status van wetenschap overroepen vindt. Wetenschap als collectief geloof Zoals hij […]

Onrecht in de ogen kijken

Roelf Haan

Roelf Haan We lezen nog al eens dat de tegenwoordige toestand van de wereld de beste is die de geschiedenis heeft opgeleverd. Dit noemen we het vooruitgangsgeloof. Er wordt toegegeven dat er weliswaar veel is dat nog te wensen overlaat, maar de technische en economische ontwikkeling moet daar verdere verbetering in brengen. Natuurlijk zijn er groepen, zelfs grote groepen, die het minder getroffen hebben, vanwege armoede, marginalisering, onderdrukking en geweld, maar als we letten op […]

Helder denken over lezen en interpreteren

Gert-Jan van der Heiden

René van Woudenberg The Epistemology of Reading and Interpretation Cambridge University Press, 2021 viii+244 pp.   Het nieuwe boek The Epistemology of Reading and Interpretation van René van Woudenberg, hoogleraar metafysica en epistemologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, pakt een onderwerp op dat in de analytische wijsbegeerte veel te lang veronachtzaamd is: hoe zijn lezen en interpreteren bronnen van kennis, onderscheiden van de veel vaker bestudeerde kenbronnen zoals de waarneming, ons geheugen en onze […]

Wil de echte Kierkegaard opstaan?

Klaas van der Zwaag

Werken van en over Søren Kierkegaard blijven de aandacht trekken. Maar welke interpretatie doet het meest recht aan de Deense denker? Soms heeft Klaas van der Zwaag het gevoel in een andere wereld te binnen te treden als hij de werken van Kierkegaard zélf leest.  Andries Visser geldt als een van de grootste kenners van Kierkegaard in Nederland. Hij heeft zich verdienstelijk gemaakt met het vertalen van tal van diens werken. Ook over de denker […]

Moderniteit onder het mes

Bram van de Beek Ego. Een cultuuranalyse van het ik KokBoekencentrum, 2022 238 blz., €20 Bram van de Beek (1946) is de dwarse protestantse theoloog die eerst in de biologie promoveerde, op bramen, en pas daarna in de dogmatiek, rond Jezus Christus. Als voorvechter van een orthodox, algemeen (katholiek) christen-zijn bepleit hij, binnen de Nederlandse Bible belt, om Christus’ verzoeningsdood dieper te duiden dan als “voldoening” (204) en om homoseksuele ambtsdragers ruimte te gunnen. Als […]

De taal van de meritocratie

Peter Henk Steenhuis Veroordeeld tot succes. Op zoek naar een geslaagd leven Ten Have, 2022 319 pagina’s, €22,99 Waarom zou je in vredesnaam iemand ‘succes’ wensen op een alledaagse werkdag of schooldag? Op allerlei momenten wensen we elkaar succes, niet alleen voor spannende momenten zoals een sollicitatiegesprek of een examen, maar ook voor reguliere activiteiten zoals een vergadering, college of presentatie. Maar waarom eigenlijk en wat zegt dit over ons? Kunnen we ook iets anders […]

Wat maakt gelukkig?

Thomas van Aquino Wat maakt gelukkig? Vertaling en toelichting door Niko Schonebaum Damon 2021 192 pagina’s, €19,90 Onlangs is een tekst van Thomas van Aquino (1225-1274) in Nederlandse vertaling verschenen onder de titel Wat maakt gelukkig? Volgens Rudi te Velde is het een boeiende en nog altijd actuele verhandeling over het menselijk geluk, wat het is en waarin het bestaat. De tekst is door de scholastieke betoogtrant niet in alle opzichten even gemakkelijk te volgen, […]

De antwoordende mens – kracht en zwakte van deze metafoor

Henk G. Geertsema Homo Respondens. Essays in Christian Philosophy Paideia Press 2021 595 pagina’s, € 35,99 Homo Respondens. Essays in Christian Philosophy is een bundeling van voornamelijk eerder gepubliceerde artikelen van emeritus hoogleraar christelijke filosofie Henk Geertsema.  In deze bijdrage bespreekt Bert Loonstra de bundel. Gedurende zijn loopbaan heeft Henk Geertsema eigen accenten gezet in wat voorheen Wijsbegeerte der Wetsidee en Reformatorische Wijsbegeerte heette en wat gezien kan worden als de erfenis van vooral Herman […]

De mystiek gedeconstrueerd

Marc de Kesel Ik, God & mezelf. Mystiek als deconstructie Sjibbolet, 2021 296 pagina’s, €24,99 De ondertitel van Ik, God & mezelf luidt ‘mystiek als deconstructie’. En inderdaad, Marc de Kesel bespreekt in dit boek een aantal mystieke christelijke auteurs. Het zijn achtereenvolgens Willem van St. Thierry (1085), François de Sales (1567-1622), Madame Guyon (1648-1717), Simone Weil (1903-1943), met als intermezzo Descartes (1596-1650) en als toegift Jean de Saint-Samson (1571-1636). Een boek over zo uiteenlopende […]

Halík blijft katholieke mogelijkheden verkennen

In Praag kwam Tomáš Halík (1948) als tiener tot geloof. In Erfurt liet hij zich in het geheim wijden tot priester jezuïet (1978). Ook als psychotherapeut en hoogleraar sociologie en filosofie was hij actief. In onze ‘postseculiere’ cultuur ziet hij publieke religieuze uitingen opleven. Maar op deze kleurrijke, lawaaierige spirituele markt naïef wierook offeren op ieder altaar voor nóg een onbekende god wil hij niet (92-94). Als creatief communicator, bruggenbouwer tussen gelovigen en ongelovigen vervlecht […]