De uitspraken van de Dordtse synode over het menselijk heil vormen een zinvol compromis, vinden prof. dr. W.H.Th. Moehn en prof. dr. W.J. Ouweneel. Beide hoogleraren – de een reformatorisch, de ander evangelisch – stellen dat de huidige tijd wel andere accenten vraagt.
De periode rond de Synode van Dordrecht (1618-1619) was een zeer verwarrende, met veel belangen die door elkaar liepen, kerkelijk en politiek, stelt prof. Moehn, hoogleraar namens de Gereformeerde Bond binnen de Protestantse Kerk in Nederland in Amsterdam. “Wanneer de zaak van Van Oldenbarnevelt is afgerond en zijn hoofd rolt, gaat de synode dezelfde dag gewoon verder met vergaderen. Ongelooflijk, we kunnen ons dat vandaag niet voorstellen.”
Prof. Ouweneel, emeritus hoogleraar systematische theologie in Leuven: „De zaak was enorm gepolitiseerd. Het begon bij twee hoogleraren in Leiden en vervolgens werd het hele volk erbij betrokken. Men discussieerde erover bij de bakker en de slager. Maurits was helemaal geen contraremonstrant in zijn hart, maar koos uit politieke motieven partij. Van Oldenbarnevelt was vermoedelijk eerder contraremonstrant dan remonstrant. Hij pleitte vooral voor de tolerantie die Willem de Zwijger hoog in het vaandel had, maar die in de tijd van Dordt ver te zoeken was. De gerechtelijke moord op Van Oldenbarnevelt hing als een zwaard boven de synode. Je kunt nooit over de synode spreken zonder deze verschrikkelijke escalatie en politisering.”
Het ging toch om zaken van eeuwigheidsbelang, namelijk het genadekarakter van het heil?
Ouweneel: „Dat geloof ik helemaal niet. Ik heb de Remonstrantie nog eens grondig bestudeerd. En dan lees ik, kort samengevat: je moet je bekeren, maar áls je bekeerd wordt, dan kan dat alleen door het werk van de Heilige Geest. Mijn ogen vielen uit mijn kassen toen ik het las. De remonstranten waren dus gereformeerd! Het enige punt waar je hen op zou kunnen aanvallen, is dat wat we tegenwoordig algemene verzoening noemen. Er zijn mijns inziens op dit punt drie visies. Eén: Christus is alleen voor de uitverkorenen gestorven. Dat is Gomarus. Twee: Christus is voor alle mensen gestorven, maar alleen doordat ze niet geloven worden ze niet behouden. Dat is Arminius.
Verder lezen?
De verdere inhoud van dit artikel of deze pagina is voorbehouden aan onze abonnees (u kunt hier inloggen).
Bent u nog geen abonnee, vraagt u dan een proefnummer aan, of registreert u zich direct online voor een abonnement.