De digitale dialoog: Menselijke identiteit in het tijdperk van kunstmatige intelligentie

ChatGPT

Doorheen dit nummer ziet u verschillende visies op wat kunstmatige intelligentie betekent voor ons als mens en de manier waarop we het wezen van de mens verstaan. Maar wat gebeurt er als we kunstmatige intelligentie vragen hier zelf op te reflecteren vanuit de christelijk-filosofische traditie? Weet de techniek de kern te distilleren van wat er geschreven is over dit onderwerp? Daarom vroegen we ChatGPT een essay te schrijven over de vraag wie de mens is […]

Dank God voor techniek

Moeten we binnen de christelijke filosofie ons negatieve beeld van techniek bijstellen? Maaike Harmsen meent van wel en schreef een boek over haar positieve visie op techniek: Dank God voor techniek. Bijbelstudies voor ruimtereizigers. In dit artikel licht zij toe waarom zij ‘de intrinsieke menselijkheid van techniek’ vooropstelt. Aan de hand van verschillende thema’s uit het boek, zoals landbouw, preventieve techniek, en robots, bespreekt zij vervolgens de rol van techniek in onze samenleving.  In de […]

Handgereedschap

Er zit in mij een bepaald technologisch conservatisme. Zo houd ik bijvoorbeeld erg van handgereedschap. Mijn favorieten zijn de zeis en de schaaf. Meer dan hun elektrische of anderszins gemotoriseerde varianten brengen ze je in contact met het onderhavige materiaal. Het geluid dat ze maken is van de soort waarvan je kunt houden; gehoorbescherming is overbodig. Aan het geluid dat de schaaf maakt, kun je horen hoe scherp de beitel is. Door de vaardigheid die […]

Alleen de maker vindt rust. Een pleidooi voor belichaamde beweging

Maarten Vogelaar

Hoe beïnvloedt de alomtegenwoordige informatietechnologie ons leven? Waarom ervaren met name jongvolwassenen zo’n gevoel van vervreemding en onrust? Maarten Vogelaar analyseert hoe het digitale scherm ons leven heeft verandert en welke consequenties dit heeft voor het alledaagse leven. Hij bepleit een herwaardering van de oude ambachten, omdat ze ons helpen rust en verbondenheid te ervaren. Acht jaar geleden startte ik met een zoektocht naar het tegoed van het christendom voor a-religieuze Amsterdamse studenten. Jongvolwassenen die […]

Geen afbeelding

iPhone en iCoon: religie in een technologische cultuur

Michiel van Well

In de wereld van vandaag spelen zowel technologie als religie een belangrijke rol. Toch worden ze niet vaak in een adem genoemd. Hebben ze desondanks iets met elkaar te maken? Zijn er interacties tussen technologie en religie? Michiel van Well onderneemt een zoektocht naar de vorm van religie in de technologische cultuur waarin we leven. Wij leven en denken technologie – in ons werk, in onze communicatie, in ons eten, in de gezondheidszorg, in het […]

Paul Kingsnorth: het kruis of de machine, een alternatief is er niet

De strijd tussen techniek en vrijheid is een spirituele strijd, heeft de Engelse schrijver Paul Kingsnorth in de loop der jaren ontdekt. En als iets dat duidelijk maakt, is het wel de coronacrisis. Op basis van eerdere interviews die hij heeft gehouden beschrijft Frank Mulder de visie van Kingsnorth op de wereld en zijn bekering tot het christendom. Soms zijn ontmoetingen zo toevallig dat het bijna geen toeval meer is. Nota bene de VPRO Gids […]

Mensverbetering via een technologische booster

Bert-Jan Heusinkveld

Technologieën zijn alomtegenwoordig. Ze zijn niet alleen om ons heen, maar integreren ook steeds meer in ons lichaam. De verbinding tussen mens en techniek zou een nieuwe mogelijkheid kunnen zijn om mensen op te waarderen richting een beter mens-zijn. Daartoe moet volgens Bert-Jan Heusinkveld eerst gekeken worden naar ‘wie wij zijn’ en naar de betekenis van ons lichaam. Het streven naar ontwikkeling, vooruitgang en een beter leven is mensen eigen. We willen iets van ons […]

In gesprek met techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek

“Techniek kan iets laten zien van het wonder van ons bestaan” Peter-Paul Verbeek (1970) is hoogleraar Filosofie van Mens en Techniek en wetenschappelijk co-directeur van het DesignLab van de Universiteit Twente. Hij is al zijn hele werkzame leven bezig met techniekfilosofie. In zijn loopbaan ontving hij verschillende prestigieuze onderzoekspremies, waaronder in 2014 de VICI-premie om een theorie te ontwikkelen over de bemiddelende rol van technologie in kennis, moraal en metafysica. Teunis Brand interviewde hem over […]

Technologie, transdisciplinariteit en traditie

In de traditie van de christelijke filosofie wordt veel nadruk gelegd op de veelzijdigheid van de werkelijkheid. Die kan worden uitgedrukt in een verscheidenheid aan aspecten. Deze verscheidenheid kan helpen om een opkomende verzameling termen in de opleiding van ingenieurs te duiden, namelijk multi-, inter- en transdisciplinariteit. De roep om discipline-overstijgende kennis en vaardigheden is ingegeven door het besef dat toekomstige ingenieurs in een toenemend complexe wereld moeten opereren. In dit artikel onderzoekt Marc de […]

Heeft de mens een grens?

Technologie is potentieel bedreigend voor de mens en zijn mogelijkheden, zo luiden vaak de technologie-kritische stemmen. Klopt dat wel, vraagt Cees Zweistra zich af. Is het probleem met technologie niet juist haar volmaakt natuurlijke harmonie met het mensen-project? De rol van technologie in klimaatverandering, maar ook in het ontstaan van complottheorieën maakt duidelijk dat we het probleem eerder in die hoek moeten zoeken. Als dit juist is, dient momentum voor hervorming van technologische ontwikkeling zich […]