In de crisis van deze tijd vormen fatsoenlijke burgers die elkaar in slaap sussen het grootste gevaar, vindt Jan Hoogland, die zichzelf overigens als fatsoenlijk burger beschouwt. Wij worden in onze tijd geconfronteerd met een moreel vraagstuk dat nog niet eerder in de geschiedenis heeft gespeeld: laten wij, als een generatie van mensen die van alle welvaart en luxe die de aarde ons kan bieden genoten hebben, nog een leefbare wereld na aan onze kinderen? […]
Prora staat symbool voor de hoopvolle verwachting waarmee de opkomst van het nationaalsocialisme gepaard ging in Duitsland. Uiteindelijk heeft het vakantieoord nergens aan bijgedragen. De beloften aan de arbeiders werden niet ingelost. Maar de sporen van dit verleden zijn niet gemakkelijk uit te wissen – de sloophamer krijgt er geen vat op. Daarmee is Prora wel een teken van Duitse gründlichkeit. Jan Hoogland doet verslag van zijn vakantie. De afgelopen zomer heb ik een week […]
Meer directe democratie is volgens Jan Hoogland niet het juiste middel om burgers meer bij de politiek te betrekken. Maar hoe moet het dan wel? De laatste jaren is er bij de verkiezingen in veel Europese landen sprake van een trend die met ‘versnippering’ wordt aangeduid. Dat heeft ten dele te maken met het toenemende aantal partijen dat aan de verkiezingen meedoet, maar wellicht nog meer met het feit dat de grote partijen onder […]
Het mooie Essay van de Maand van de Filosofie daagde Jan Hoogland uit om naar zichzelf te kijken. Is het christelijk geloof een voormoderne techniek om het besef van het tragische te verdoven, of maakt het dat besef intenser? Filosoof/cabaretier Tim Fransen is de auteur van het Essay voor de Maand van de Filosofie Het leven als tragikomedie – Over humor, kwetsbaarheid en solidariteit. Het is een goed leesbaar boekje geworden van ruim 150 pagina’s over […]
Klimaat- en vluchtelingenproblematiek hebben wereldomvattende proporties gekregen. Daardoor zijn ze ons boven het hoofd gegroeid. Volgens Jan Hoogland moeten we echter niet letten op het wereldwijd oplossen van die problemen. Dat zou een ongepaste doelstelling zijn. We moeten ons richten op de menselijke hoop. Hoop voedt de intrinsieke motivatie tot eerlijk en rechtvaardig handelen door ieder mens persoonlijk. Houd het klein. Plant een appelboom. In de vorige Soφie ben ik uitgebreid ingegaan op het boek […]
Wetenschap heeft levensbeschouwing en geloof van de troon gestoten, maar ze blijkt niet de samenbindende kracht te bieden in de samenleving, die geloof en levenbeschouwing nog wel hadden. Dat maakt het oplossen van grote maatschappelijke problemen er niet makkelijker op. Aan het einde van het warmste jaar ooit is het goed om terug en vooruit te kijken. Op zichzelf is zo’n record een nietszeggend feit. Records zijn er immers om gebroken te worden. Maar […]
Twee voormalig redacteuren van Soφie (of beter: haar voorganger Beweging) vielen in de prijzen. René van Woudenberg won goud en Herman Paul zilver in de essaywedstrijd ‘Is er in de wetenschap ruimte voor religie?’. Wij feliciteren hen met deze mooie prijs. Op 11 oktober jongstleden vond de prijsuitreiking plaats van de door de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen en NRC uitgeschreven essaywedstrijd. Opvallend aan de uitkomst was dat alle gelauwerde essays een pleidooi voeren […]
Houd de tirannen in toom, is de oproep van Jesaja (Jesaja 1 vers 16, 17). Kan dat? Hoe doe je dat? Jan Hoogland weet een historisch voorbeeld en trekt de lijn door naar vandaag. Doen wat in je vermogen ligt, maar tegelijk machteloos moeten toezien hoe de geschiedenis uit de rails loopt.” Dat zou je het gemeenschappelijke thema kunnen noemen van twee boeken die ik in de afgelopen vakantieweken heb gelezen. Het eerste boek was […]
In ons oordeel over andere godsdiensten, rassen en culturen komt het erop aan hoe we dat oordeel formuleren. Iedereen in de samenleving moet zijn zelfrespect kunnen behouden, volgens Jan Hoogland, ook de vreemdeling-die-in-uw-steden-woont. Er loopt een diepgaande kloof door ons land en door grote delen van Europa. Die controverse gaat over de vraag hoe onze houding moet zijn tegenover vreemdelingen die in onze samenlevingen binnendringen. In het debat daarover is de nuance vaak ver te […]
Voor het beoordelen van seksueel misbruik in de kerk, biedt de kerk zelf haar morele kader, maar hoe zit dat bij seksueel misbruik in een libertijnse context van theater en kunst? En hoe moet je in die context achteraf oordelen over dwang, drang of vrije wil? In Soφie van februari vorig jaar publiceerden wij een interview met Hans Boutellier. Daarin vertelde hij iets van zijn intellectuele ontwikkeling: “Eind jaren tachtig, begin negentig was ik intensief […]
