Boekbesprekingen

Alweer enige tijd geleden verscheen Het radicale midden overzee, een bundel prachtige reflecties op het zogenaamde ‘postliberalisme’. Het gaat hierbij om een stroming in de politieke filosofie die op zoek is naar een toekomst voorbij het huidige liberalisme. Dat liberalisme is in het Westen gangbaar geworden als reactie op de grote godsdienstoorlogen van de 16e en 17e eeuw. Gedurende de 18e en 19e eeuw manifesteerde het zich in nationale rechtsstaten die de noodzakelijke randvoorwaarden boden […]

Zoals het leggen van mijnen één van de meest laffe vormen van oorlogsvoering is, zo vergt het ruimen ervan grote moed. Nu vormen – figuurlijk gesproken – de hedendaagse culture wars over identiteit, verschil en erkenning een waar mijnenveld. Behalve de thematiek zelf is ook de taal erover extreem gevoelig. Een kleine misstap, hoe argeloos ook, kan al leiden tot karaktermoord en culturele uitsluiting (cancelling). Het vergt daarom moed om hierover een diepgravende en eerlijke […]

Het boek Langs tragische einders is een weerslag van een levenslange omgang met het christelijk existentialisme en het Bijbels personalisme. In dit recent verschenen boek houdt universitair hoofddocent Rechtsfilosofie in Leiden, Timo Slootweg, een pleidooi voor tragische filosofie. Het boek met deels herschreven werk en deels nieuwe inhoud kan gezien worden als een vervolg op de bundel Rechtvaardigheid, persoon en creativiteit die in 2019 uitkwam. Maar waar die bundel vooral een kennismaking met de stroming […]

In dit brede boek brengt Roel Jongeneel veel literatuur bij elkaar en confronteert deze met zijn eigen christelijke insteek. Achtereenvolgens komen aan de orde Tony Lawson’s kritiek op de methodologie van de economische wetenschap, de aard van economische wetten bij Paul Samuelson, de normativiteit van economische wetenschap, de socio-economie van Amitai Etzioni, kosten-baten analyse, maatschappelijk verantwoord ondernemen, overheidsbeleid en ecologische economie. Het boek wordt afgesloten met twee hoofdstukken met conclusies. Al met al heel interessante […]

Tijdens de Internationale Conferentie Philosophy in the Reformed Tradition in december 2021 viel me op wat een grote afvaardiging uit Zuid-Amerika deelnam. Ruim 38% van de deelnemers kwam uit Brazilie, terwijl de deelnemers uit Nederland – qua aantal het tweede land – slechts een kleine 12% voor hun rekening namen. Een verklaring voor deze opvallend grote vertegenwoordiging ligt in relatief recente godsdienstige ontwikkelingen in de Spaans- en Portugeestalige landen op het Amerikaanse continent, de zogenoemde […]

De tragiek van maatschappelijke teloorgang en collectieve teleurstelling in een wereld van kunstmatige intelligentie In Onbeschikbaarheid laat Helmut Rosa de hedendaagse relevantie zien van een aantal klassiek sociologische en fenomenologische inzichten waarmee hij op zeer toegankelijke en persoonlijke wijze de grote pijnpunten van de tegenwoordige technologische moderniteit blootlegt. In navolging van Max Weber ziet Rosa het rationaliseringsproces – de grote transformatie van de wereld waarbij op beheersing gerichte doelrationaliteit de oude Europese kernwaarden en tradities […]

Het verlaten individu is een belangrijk boek van een psychiater die aan de noodrem trekt: ze diagnosticeert onze maatschappij als ziekmakend. Aan de hand van de zeven hoofdzonden houdt ze ons een spiegel voor. Elke zonde een hoofdstuk: hoogmoed, onverschilligheid, hebzucht, gulzigheid, lust, woede en afgunst. Het boek zit vol rake, vaak aangrijpende voorbeelden en observaties, met gebruikmaking van de Bijbel, Griekse mythologie, literatuur, films, dagelijks leven, en eigen spreekkamer. Onszelf tot God gemaakt Prachtig […]

Vier jaar lang, van 2017 tot en met 2020, schreven Gerdien Bertram-Troost en Siebren Miedema essays over onderwijs voor het Friesch Dagblad. De essays van deze hoogleraar en emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam zijn nu gebundeld in dit lezenswaardige boek. Waardevol pleidooi Terugkerend refrein in het boek is de bedoeling van scholen die de auteurs voor ogen hebben: de eigen, brede persoonsvorming of identiteitsontwikkeling van elke leerling en het leren functioneren in een […]

Najaar 1993 volgde ik bij Sander Griffioen een collegereeks over Immanuel Kant, Jean-François Lyotard en Hannah Arendt. Een serie colleges waar ik veel van geleerd heb en die me altijd zijn bijgebleven. Er was een ding dat me in het bijzonder raakte en dat was de vraag die Griffioen bij de behandeling van de filosofie van Lyotard stelde: “Kun je het leven?” In Kracht ten goede blikt Griffioen ook zelf terug op de betreffende collegereeks […]

In zijn werk laat Plato een ambigue houding tegenover mythen zien. Enerzijds is hij kampioen van de rede. Zijn filosofie van de onsterfelijke ziel, die voor de geboorte een intelligibele en volmaakte wereld aanschouwd heeft en deze op aarde kan herinneren, kent als fundament de logische redenering. Plato’s wijsbegeerte wordt dan ook eerder door ‘logos’ dan door ‘mythos’ gekenmerkt, ook omdat hij zich negatief uitlaat over Homerus met zijn verhalen over overspelige en ruziemakende goden. […]